တရုတ်ရဲ့ မဟာဗျူဟာမြောက်နည်းပညာ ၃ ရပ်

တရုတ်ရဲ့ မဟာဗျူဟာမြောက် နည်းပညာကြီး သုံးရပ် (၁)
.
. . . တရုတ်ဟာ နည်းပညာအရာမှာ အမေရိကန်ကို ယှဉ်ပြိုင်နိုင်ဖို့အတွက် နည်းပညာနယ်ပယ်ကြီးသုံးရပ်ကို မဟာဗျူဟာမြောက် ပြင်ဆင်နေပြီလို့ ဆိုပါတယ်။ ဒီနည်းပညာ နယ်ပယ်ကြီး သုံးရပ်ကတော့ အာကာသဆိုင်ရာနည်းပညာနယ်ပယ်၊ ဉာဏ်ရည်တုနည်းပညာနယ်ပယ် နဲ့ ကွမ်တမ်ဆက်သွယ်ရေးနည်းပညာနယ်ပယ်တို့ ဖြစ်ပါသတဲ့၊ ဒီနည်းပညာနယ်ပယ်သုံးခုမှာ တရုတ်က ဘယ်လောက်တောင် ခရီးရောက်နေပြီလဲ
.
. . . တရုတ်ဟာ မကြာသေးမီကပဲ သိပ္ပံနဲ့နည်းပညာဝန်ကြီးဌာနကို ပြန်လည်ပြင်ဆင်ဖွဲ့စည်းလိုက်ပြီး သိပ္ပံနဲ့နည်းပညာဆိုင်ရာဗဟိုကော်မရှင်တစ်ရပ်ကို ဖွဲ့စည်းလိုက်ပါတယ်။ အာဏာစက်ပြင်းလှတဲ့ ဒီကော်မရှင်ကို ဖွဲ့စည်းလိုက်တာကတော့ သိပ္ပံနဲ့နည်းပညာဝန်ကြီးဌာနကို ကွန်မြူနစ်ပါတီကနေ တိုက်ရိုက်ကိုင်တွယ်ထိန်းချုပ်ဖို့ ပါပဲ။ တရုတ်နိုင်ငံတော်ကောင်စီရဲ့ အားပေးထောက်ခံမှုနဲ့ လုပ်ဆောင်လိုက်တဲ့ ဒီလုပ်ဆောင်ချက်ကို ကြည့်မယ်ဆိုရင် တရုတ်နိုင်ငံမှာ အမေရိကန်နဲ့ ပြိုင်ဆိုင်နေရတဲ့ နည်းပညာဆိုင်ရာပြိုင်ပွဲကို နိုင်ငံရဲ့ အဆင့်အမြင့်ဆုံးအဖွဲ့အစည်းက တိုက်ရိုက်ကိုင်တွယ်ဖို့ လိုအပ်တယ်ဆိုတာ အသိအမှတ်ပြုလိုက်ခြင်းလည်း ဖြစ်ပါတယ်။
.
. . . ဒီအပြောင်းအလဲကို နိုင်ငံရေးရှုထောင့်က ကြည့်မယ်ဆိုရင် ပြီးခဲ့တဲ့ မတ်လမှာ ကျင်းပခဲ့တဲ့ တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီညီလာခံရဲ့ နှစ်စဉ်အစည်းအဝေးတွေနဲ့ နိုင်ငံရေးအကြံပေးကွန်ဖရင့် (CPPCC) တို့က ဒီအပြောင်းအလဲကို ဆောင်ကျဉ်းပေးခဲ့တယ်လို့ ဆိုရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအစည်းအဝေးတွေကနေ လိုအပ်တဲ့ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး အတည်ပြုဖို့၊ လိုအပ်တဲ့ ဘဏ္ဍာငွေသုံးစွဲပိုင်ခွင့်တွေပေးဖို့တွေ ခွင့်ပြုပေးခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။
.
. . . တရုတ်သမ္မတရှီကျင့်ဖျင်က ဒီအစည်းအဝေးတွေမှာ ပြောကြားခဲ့တာက တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ အမျိုးသားမဟာဗျူဟာတွေကို မဟာဗျူဟာစွမ်းဆောင်နိုင်မှုတွေနဲ့ ပေါင်းစပ်လိုက်မယ်ဆိုရင် တရုတ်တို့ ရည်မှန်းထားတဲ့ ကမ္ဘာ့အင်အားကြီးနိုင်ငံအဆင့်ကိုတက်လှမ်းနိုင်မယ်ဆိုတဲ့ ဩဝါဒစကားနဲ့ အခုလို အပြောင်းအလဲတွေကို လုပ်ဆောင်နိုင်ခဲ့တာလို့ ဆိုပါတယ်။
.
. . . တရုတ်နိုင်ငံဟာ ၂၀၄၉ ခုနှစ်ရောက်တဲ့အခါ အထက်မှာ တင်ပြခဲ့တဲ့ မဟာဗျူဟာနည်းပညာကြီးသုံးရပ်မှာ ကမ္ဘာ့ဦးဆောင်နိုင်ငံအဖြစ် ရည်မှန်းထားတယ်လို့ တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင် သတ်မှတ်ထားပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံတော်ကောင်စီက ၂၀၁၉ ခုနှစ်မှာ နိုင်ငံတော်ကောင်စီက ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ “တရုတ်နိုင်ငံ၏ ခေတ်သစ်အမျိုးသားကာကွယ်ရေး” စက္ကူဖြူစာတမ်းမှာ အင်အားကြီးနိုင်ငံအဖြစ်ရောက်ရှိရေးအတွက် အဓိကကျတဲ့ နည်းပညာရပ်တွေမှာပြိုင်ဆိုင်နိုင်ရေးကိစ္စကို အလေးပေးဖော်ပြခဲ့တဲ့အပြင် ဒီနည်းပညာရပ်တွေဟာ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ အလွန်ကိုအရေးပါတဲ့အခြေခံအဆောက်အအုံများအဖြစ် ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။
.
. . . သမိုင်းကြောင်းကို ပြန်ကြည့်မယ်ဆိုရင် ၁၉၈၀ ပြည့်လွန်နှစ်တွေတုန်းက တရုတ်ခေါင်းဆောင်ကြီး တိန့်ရှောင်ဖိန်ကလည်း သိပ္ပံနဲ့နည်းပညာတိုးတက်မှု (Comprehensive National Power – CNP) က တရုတ်နိုင်ငံကို အင်အားကြီးနိုင်ငံအဖြစ် ရောက်ရှိစေဖို့ အရေးကြီးတယ်ဆိုတဲ့ အမြင်သဘောထားမျိုး ရှိနှင့်ခဲ့ပြီးဖြစ်ပါတယ်။ နိုင်ငံအတွင်း ကဏ္ဍပေါင်းစုံမှာ အင်အားကောင်းဖို့ လိုတယ်ဆိုတာအထဲမှာ သိပ္ပံနဲ့နည်းပညာက ရှေ့တန်းက အရေးကြီးတယ်ဆိုတာ ညွှန်းဆိုခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
.
. . . အထက်က ဆိုခဲ့တဲ့ မဟာဗျူဟာမြောက် နည်းပညာကြီးတွေတစ်ခုချင်းဆီမှာ တရုတ်ရဲ့ စွမ်းဆောင်နိုင်မှုတွေကို ကြည့်ကြရအောင်
.
အာကာသနည်းပညာ
.
. . . တရုတ်ရဲ့ အာကာသနည်းပညာနဲ့ပတ်သက်ရင် အစိုးရမဟုတ်တဲ့ ပုဂ္ဂလိက အစီအစဉ်တွေနဲ့တင် လုံလောက်နေပြီလို့ ဆိုရမှာဖြစ်ပါတယ်။ တရုတ်ရဲ့ အာကာသနည်းပညာဆိုင်ရာ ရည်မှန်းချက်တွေကို ကြည့်မယ်ဆိုရင် ၂၀၃၆ ခုနှစ်မှာ လကမ္ဘာမှာ အမြဲတမ်းအခြေစိုက်စခန်းတစ်ခု တည်ဆောက်နိုင်ရေး၊ ၂၀၅၀ ပြည့်နှစ်မှာ ဂစ်ဂါဝပ်ပမာဏ ထုတ်လုပ်နိုင်မယ့် အာကာသအခြေပြု နေရောင်ခြည်စွမ်းအင်ထုတ်စီမံကိန်း၊ ၂၀၃၃ နဲ့ ၂၀၄၉ ကြားမှာ အင်္ဂါဂြိုဟ်ကို လူအရောက်စေလွှတ်နိုင်ရေး နဲ့ ၂၀၂၅ ခုနှစ် ကြယ်ကြွေမှုများလေ့လာရေး (အာကာသအတွင်းလွင့်မျောအပိုင်းအစများ လေ့လာရေး) တို့ ဖြစ်ပါတယ်။
.
. . . အာကာသအတွင်း တရုတ်ရဲ့ စွမ်းဆောင်ရည်တွေ ကြည့်မယ်ဆိုရင် ဂြိုဟ်ပတ်လမ်းနိမ့် နိုင်ငံပိုင်အာကာသစခန်း Tiangong ပိုင်ဆိုင်ထားတဲ့ တစ်ခုတည်းသော နိုင်ငံဖြစ်ပါတယ်။ မကြာခင်ကပဲ အဲသည် အာကာသစခန်းမှာ အောက်ဆီဂျင်ကို ရာနှုန်းပြည့် ထုတ်လုပ်သုံးစွဲနိုင်ဖို့ စမ်းသပ်ပြီးဖြစ်ကြောင်း ကြေညာထားခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အာကာသစခန်းမှာ အသုံးပြုနေတဲ့ ရေ ရဲ့ ၉၅ ရာခိုင်နှုန်းကို ပြန်လည်အသုံးပြုနိုင်အောင် လုပ်ဆောင်နိုင်ခဲ့ပြီးဖြစ်လို့ အာကာသလွန်းပျံယာဉ်အနေနဲ့ တစ်နှစ်ကို ရေပမာဏ ခြောက်တန်လောက်သာ ပေးပို့ဖို လိုအပ်တော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။
.
. . . ဒီလို နည်းပညာတိုးတက်မှုတွေဟာ လကမ္ဘာပေါ်မှာ တရုတ်တို့အနေနဲ့ အရင်းအမြစ်တွေဘယ်လိုဖန်တီးပြီး နေနိုင်မလဲဆိုတာအတွက် အများကြီး အထောက်အကူဖြစ်တဲ့အပြင် ၂၀၃၆ ခုနှစ် လကမ္ဘာခရီးစဉ်အပြီးမှာ လပေါ်က ဟီလီယမ်-၃ နဲ့ ရေခဲတွေ ဘယ်လိုတူးဖော်အသုံးပြုနိုင်မလဲဆိုတာအတွက်ပါ အရေးပါလှပါတယ်။
.
. . . တရုတ်ရဲ့ အာကာသဆိုင်ရာ နောက်ထပ်နည်းပညာတစ်ခုကို ပြောရမယ်ဆိုရင် ဂြိုဟ်တု ၃၅ လုံးနဲ့ အလုပ်လုပ်နေတဲ့ BeiDou တည်နေရာရှာဖွေရေးစနစ်ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် စစ်ဘက်သုံး ထောက်လှမ်းရေးဂြိုဟ်တု ၂၅၀ နီးပါး ရဲ့ ကင်းထောက်ရေးနဲ့ ပစ်မှတ်ရှာဖွေညွှန်ပြရေးစွမ်းဆောင်ရည်တွေနဲ့ အာကာသအတွင်းက ဂြိုဟ်တုတွေကို ပစ်ချဖျက်ဆီးနိုင်တဲ့ စွမ်းဆောင်ရည်တွေပါ ပိုင်ဆိုင်ထားပြီလို့ ဆိုပါတယ်။
.
. . . တရုတ်နိုင်ငံက ၂၀၂၁ ခုနှစ်မှာ ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ အာကာသအစီအစဉ်များဆိုင်ရာ စက္ကူဖြူစာတမ်းမှာ ဖော်ပြထားချက်အရ ‘ကမ္ဘာမြေကာကွယ်ရေး’ က အဓိကရည်မှန်းချက်ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ မြေကမ္ဘာကာကွယ်ရေးမှာ အာကာသအတွင်း လွင့်မျောပျံသန်းနေတဲ့ ဲ့ ဥက္ကာခဲများ ပျံသန်းနေခြင်းကို ခြေရာခံပြီး လမ်းကြောင်းပြောင်းဖို့လည်း ပါဝင်ပါတယ်။ တရုတ်တို့ရဲ့ အစီအစဉ်တစ်ခုမှာဆိုရင် 2019VL5 လို့အမည်ပေးထားတဲ့ အချင်း ၁၀၈ ပေလောက်ကြီးပြီး နေကို ၃၆၅ ရက်မှာ တစ်ကြိမ် ပတ်နေတဲ့ ဥက္ကာခဲကြီးကို အာကာသယာဉ် နှစ်စင်းစေလွှတ်ပြီး တစ်စင်းက ဥက္ကာခဲ့ကြီးကို လေ့လာကာ တစ်စင်းက ဥက္ကာခဲကြီးကို ဝင်တိုက်ပြီး လမ်းကြောင်းပြောင်းဖို့ စီစဉ်ထားပါတယ်။ တရုတ်ရဲ့ အာကာသယာဉ်က ဥက္ကာခဲကြီးကို ဝင်တိုက်လိုက်တဲ့အခါ ဥက္ကာခဲကြီးရဲ့ လမ်းကြောင်းဟာ တစ်လက်မ ကနေ နှစ်လက်မလောက်အထိ ပြောင်းသွားမှာဖြစ်ပြီး သုံးလအကြာမှာတော့ မိုင်ပေါင်း ၆၂၀ လောက် လမ်းကြောင်းပြောင်းသွားဖို့ ရည်မှန်းထားတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒီနည်းပညာနဲ့ဆို အာကာသထဲက ဂြိုဟ်တုတွေကိုပါ လမ်းကြောင်းပြောင်းသွားအောင် လုပ်နိုင်စွမ်းရှိနေတယ်ဆိုတာ ထင်ရှားပါတယ်။
.
. . . တရုတ်တို့အနေနဲ့ အာကာသထဲကို နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်းလေ့လာနိုင်ဖို့ Chogquing ဒေသမှာ ရေဒါ ၂၅ လုံးပါတဲ့ China Fuyan လို့ နာမည်ပေးထားတဲ့ လေ့လာရေးဌာကြီးတစ်ခု တည်ဆောက်ပြီး အကွာအဝေး ကီလိုမီတာ ဆယ်သန်းအကွာက ဥက္ကာခဲတွေကိုပါ လေ့လာဖို့လည်း ပြင်ဆင်နေပါတယ်။
ဉာဏ်ရည်တုနည်းပညာ
.
. . . တရုတ်နိုင်ငံ သတင်းနည်းပညာနဲ့ ဆက်သွယ်ရေးအကယ်ဒမီက ၂၀၂၁ ခုနှစ်မှာ “ယုံကြည်စိတ်ချရတဲ့ ဉာဏ်ရည်တုနည်းပညာ” အမည်ပေးထားတဲ့ စက္ကူဖြူစာတမ်းတစ်စောင် ထုတ်ပြန်ခဲ့ရာမှာ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် အရေးပါတဲ့ ဉာဏ်ရည်တုနည်းပညာနဲ့ပတ်သက်ပြီး အထူးပြု ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။ ဉာဏ်ရည်တုနည်းပညာထဲမှာဆိုရင် လူမှုရေးဆိုင်ရာစနစ်တွေ၊ မျက်နာမှတ်မိတဲ့စနစ်တွေ၊ မောင်းသူမဲ့ယာဉ်တွေ၊ ကိုယ်ပိုင်အစီအစဉ်နဲ့ ပျံသန်းနိုင်တဲ့ မောင်းသူမဲ့ယာဉ်ပျံတွေ နဲ့ လေယာဉ်တွေ၊ ရုပ်လုံးကြွပုံနှိပ်နည်းပညာတွေအပြင် အာကာသထဲမှာဆိုရင် ဉာဏ်ရည်တုနည်းပညာနဲ့ ထောက်လှမ်းရေးနည်းပညာ ပေါင်းစပ်အသုံးပြုထားပြီး ရန်သူကို ခွဲခြားသိမြင်နိုင်စွမ်းရှိတဲ့ ကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်းထဲက စနစ်တွေ ပါဝင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အခု ၂၀၂၃ ခုနှစ်အတွင်းမှာ တရုတ်တို့ဟာ ဉာဏ်ရည်တုနည်းပညာနယ်ပယ်က စီမံချက်တွေအတွက် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၁၄.၇ ဘီလျံအသုံးပြုဖို့ ရည်မှန်းထားပြီး အဲသည်ပမာဏဟာ တစ်ကမ္ဘာလုံးအသုံးပြုနေတဲ့ ပမာဏရဲ့ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့် ရှိပါသတဲ့။ ၂၀၂၆ ခုနှစ်ကို ရောက်ရင်တော့ သုံးစွဲမှုပမာဏကို ၂၆ ဘီလျံအထိ တိုးမြှင့်သွားမှာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။
.
. . . ဉာဏ်ရည်တုနည်းပညာကို စစ်ဘက်နည်းပညာတွေနဲ့ ပေါင်းစပ်လိုက်တဲ့အခါ စစ်မြေပြင်သုံးလက်နက်တွေအတွက် နည်းပညာတွေပိုမိုအစွမ်းထက်လာနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါနဲ့ပတ်သက်ပြီး ထူးထူးခြားခြား ထွက်ပေါ်လာတဲ့ နည်းပညာနှစ်ရပ်ကတော့ အာကာသနည်းပညာနဲ့ ပင်လယ်ရေအောက်နည်းပညာတို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
.
. . . မကြာသေးခင်ကပဲ တရုတ်တို့ ကြေညာထားတာက သူတို့ဟာ အာကာသထဲ လွင့်မျောနေတဲ့ အပျက်အစီးအလေအလွင့်တွေနဲ့ မတိုးတိုက်မိအောင် ရှောင်နိုင်တိမ်းနိုင်တဲ့ ဂြိုဟ်တုနည်းပညာကို ရရှိထားပြီဆိုတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အာကာသအတွင်း ဂြိုဟ်တုလမ်းကြောင်းများစီမံခန့်ခွဲရေးလို့ ဆိုနိုင်တဲ့ space traffic management ဆိုတာ အာကာသကို စီးမိုးကြည့်နိုင်လောက်တဲ့ အမြင်နဲ့ ကြည့်ရတာမျိုးလို့ ဆိုပါတယ်။
.
. . . နောက်ထပ်အာကာသဆိုင်ရာ ဉာဏ်ရည်တုနည်းပညာအသုံးချမှုတစ်ခုကတော့ အာကာသထဲမှာရှိတဲ့ တရုတ်ပိုင်လွှတ်တင်ထားမှုတွေကို တိုက်ခိုက်လာမှုကနေ ကာကွယ်နိုင်တဲ့ ကိုယ်ပိုင်ဆုံးဖြတ်လုပ်ကိုင်နိုင်စွမ်းတဲ့ နည်းပညာဆိုင်ရာ စီမံချက်တစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ အဲသည်စနစ်ဟာ ဂြိုဟ်တုတွေ ကာကွယ်ရေးအပြင် အာကာသထဲမှာပဲ လောင်စာဆီပြန်လည်ဖြည့်တင်းပေးတာ၊ ပြင်ဆင်ပေးတာတွေကို လုပ်နိုင်မှာပါ။
.
. . . ၂၀၂၅ ခုနှစ်ကို ရောက်တဲ့အခါ Jilin-1 လို့ အမည်ပေးထားတဲ့ စီမံချက်ကို လုပ်ဆောင်တဲ့အခါ အမေရိကန်လက်ရှိပိုင်ဆိုင်ထားတဲ့ အာကာသအတွင်းဂြိုဟ်တုများ ဖျက်ဆီးနိုင်တဲ့ စွမ်းရည်ကိုပါ အလှည့်အပြောင်းဖြစ်သွားစေလိမ့်မယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အဲသည် စီမံချက်မှာ ဂြိုဟ်တု ၁၃၈ လုံး ပါဝင်ပြီး အလုံး ၇၀ လွှတ်တင်ထားပြီးဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ တရုတ်ပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်က မဟာဗျူဟာအထောက်အကူပြုတပ်ဖွဲ့ (PLASSF) ရဲ့ အကူအညီနဲ့ ဒီဂြိုဟ်တုတွေဟာ ဉာဏ်ရည်တုနည်းပညာသုံးပြီး မြေပြင်ပေါ်က လှုပ်ရှားနေတဲ့အရာတွေကို တိတိကျကျ ခြေရာခံ ထောက်လှမ်းနိုင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
.
. . . ဉာဏ်ရည်တု နည်းပညာနဲ့ပတ်သက်ပြီး နောက်ထပ် ထူးထူးခြားခြား ထွက်ပေါ်လာတဲ့ နည်းပညာကတော့ ပင်လယ်ရေအောက်သွားလူမဲ့ရေငုပ်ယာဉ်များမှာ ရန်သူကိုထောက်လှမ်းပြီး အမျိုးအစားခွဲခြားသတ်မှတ်နိုင်တဲ့ နည်းပညာဖြစ်ပါတယ်။ ရေအောက် ပေ ၃၀ အနက်မှာ မောင်းနှင်နေတဲ့ လူမဲ့ရေငုပ်သင်္ဘောများဟာ ပုံစံတူပြုလုပ်ထားတဲ့ ရေငုပ်သင်္ဘောများကို တိုက်ခိုက်နိုင်ခဲ့တာကို ထိုင်ဝမ်ရေလက်ကြားမှာပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ စစ်ရေးလေ့ကျင့်ခန်းမှာ ထည့်သွင်းလေ့ကျင့်ခဲ့ပါတယ်။ ထိုင်ဝမ်ရေလက်ကြားမှာ မြင့်တက်လာတဲ့ တင်းမာမှုများအကြား ဒီနည်းပညာကို မဟာဗျူဟာမြောက် အသုံးချလာနိုင်တာ တော်တော်ကိုအရေးကြီးတဲ့ အချက်တစ်ခု ဖြစ်လာပါတယ်။
.
. . . တရုတ်တို့ ရည်မှန်းထားတဲ့ “Made in China 2025” နဲ့ တီထွင်ဆန်းသစ်ရေးမဟာဗျူဟာမှာ ဆိုရင်လည်း ဉာဏ်ရည်တုနည်းပညာက အဓိကဖြစ်လာပါတယ်။ တရုတ်ဟာ ၂၀၃၀ ပြည့်နှစ်မှာ ဉာဏ်ရည်တုနည်းပညာဆိုင်ရာ ကမ္ဘာ့ဦးဆောင်နေရာကို ရရှိဖို့ ရည်မှန်းထားပါတယ်။ လက်ရှိမှာတော့ ဉာဏ်ရည်တုနည်းပညာဆိုင်ရာ အဆင့်အတန်းမြင့် ပညာရပ်ဆိုင်ရာစာတမ်းများ (Peer reviewed papers) တွေကို တရုတ်နိုင်ငံက အများဆုံး ထုတ်ဝေနေပြီး ဉာဏ်ရည်တုနည်းပညာဆိုင်ရာ မူပိုင်ခွင့်တွေကို ရယူထားတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
.
ကွမ်တမ်ဆက်သွယ်ရေး နှင့် ကွန်ပြူတာနည်းပညာ
.
. . . ကွမ်တမ်ဆက်သွယ်ရေးနည်းပညာနဲ့ ပတ်သက်ရင် တရုတ်တို့ဟာ ၂၀၁၆ ခုနှစ်က လွှတ်တင်ခဲ့တဲ့ Micius အမည်ရှိ ဂြိုဟ်တုကနေ ဖိုတွန်ရောင်ခြည်တန်းကို ၂၀၁၇ ခုနှစ်မှာ ပထမဆုံး ထုတ်လွှင့်ပြခြင်းဖြင့် ကမ္ဘာ့ဦးဆောင်အဆင့်ရှိတယ်ဆိုတာ ပြသခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဇွန်လက ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ စာတမ်းတစ်စောင်မှာဆိုရင်လည်း Micius ဂြိုဟ်တုကနေ ကွမ်တန်နည်းပညာသုံး စာတိုပေးပို့စနစ်ကို လုံခြုံစွာအသုံးပြုနိုင်တဲ့ နည်းလမ်းကို ဖော်ပြခဲ့ပြီး အဲသည်နည်းပညာဟာဆိုရင် တရုတ်တို့ ရည်မှန်းထားတဲ့ ကြားဖြတ်ဖမ်းယူပုံဖျက်မရနိုင်တဲ့ ဆက်သွယ်ရေးစွမ်းရည်ကို ပိုင်ဆိုင်ဖို့ ပိုမိုနီးစပ်လာစေခဲ့ပါတယ်။ ဒီစာတမ်းကို ရေးသားခဲ့သူကတော့ တရုတ်သိပ္ပံနဲ့နည်းပညာတက္ကသိုလ် ဒုတိယဥက္ကဌလည်းဖြစ်၊ တရုတ်နိုင်ငံရေးအကြံပေးကွန်ဖရင့် (CPPCC) ရဲ့ အမျိုးသားကော်မတီဝင်လည်းဖြစ်တဲ့ Pan Jianwei ဖြစ်ပါတယ်။
.
. . . ဒီစာတမ်းထဲမှာ ကွမ်တမ်နည်းပညာသုံး ဆက်သွယ်ရေးကွန်ရက်တစ်ခု တည်ဆောက်နိုင်တဲ့အဆင့်အထိ အစီအစဉ်များကို ဖော်ပြထားပြီး မြေပြင်စခန်းတွေမှာ ကွမ်တမ်ကွန်ပြူတာနည်းပညာသုံး စကားဝှက်နည်းလမ်းကို အသုံးပြုမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒီနည်းပညာ နဲ့ပတ်သက်ပြီး အလယ်အလတ်ပတ်လမ်းမြင့် ဂြိုဟ်တုနည်းပညာ ဆက်လက်တိုးတက်ရေးအတွက် အမျိုးသားအာကာသသိပ္ပံစင်တာ နဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေတာဖြစ်ပြီး ပတ်လမ်းမြင့် နဲ့ ပတ်လမ်းနိမ့်ဂြိုဟ်တုတွေပေါင်းစပ်ကာ ကျယ်ပျံ့တဲ့ ကွမ်တမ်ဆက်သွယ်ရေးကွန်ရက်ကို တည်ဆောက်သွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကွမ်တမ်နည်းပညာဆိုင်ရာ ပထမဆုံးဂြိုဟ်တုကို ၂၀၁၆ ခုနှစ်က လွှတ်တင်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး ဆယ့်ငါးနှစ်အကြာ ၂၀၃၈ ခုနှစ် ရောက်တဲ့အခါ ကွမ်တမ်ကွန်ပြူတာဆက်သွယ်ရေးဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းလည်ပတ်မှုကို နားလည်သဘောပေါက်ဖို့ လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။ ကွမ်တမ်ဆက်သွယ်ရေးနဲ့ကွန်ပြူတာနည်းပညာက တရုတ်တို့အတွက် အလွန့်အလွန်ကို အရေးကြီးတဲ့ နည်းပညာအဖြစ် သတ်မှတ်ထားတာကြောင့် ဒီနည်းပညာကို ခြေခြေမြစ်မြစ် ပိုင်ဆိုင်သွားနိုင်ခြေကတော့ အလွန်ကို မြင့်မားပါတယ်။
.
. . . အာကာသနည်းပညာ၊ ဉာဏ်ရည်တုနည်းပညာ နဲ့ ကွမ်တမ်ဆက်သွယ်ရေးနည်းပညာတို့ ပေါင်းစပ်လိုက်မယ်ဆိုရင် တရုတ်နိုင်ငံအတွက် နည်းပညာဆိုင်ရာ ကြီးမားတဲ့ စွမ်းရည်ကို ပိုင်ဆိုင်လာနိုင်စေမှာဖြစ်ပါတယ်။ တရုတ်သမ္မတရှီကျင့်ဖျင်ကလည်း မဟာဗျူဟာနည်းပညာတွေ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဟာ ၂၁ ရာစုနိုင်ငံတကာ ဆက်ဆံရေးမှာ တရုတ်နိုင်ငံအနေနဲ့ ဦးဆောင်နိုင်ငံဖြစ်လာဖို့ နဲ့ ဖွံ့ဖြိုးရေးမောင်းနှင်အားကို ပိုမိုစွမ်းအားတက်စေဖို့အတွက် အထောက်အကူပြုမှာဖြစ်ကြောင်း ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀ ကြိမ်မြောက်ပါတီညီလာခံမှာ ပြောကြားခဲ့တာရှိပါတယ်။ ဒါဟာ အရင်က ခေါင်းဆောင်ကြီး တိန့်ရှောင်ဖိန် ရဲ့ အဂ္ဂမဟာဗျူဟာ အတွေးအခေါ်ကိုဆက်ခံထားတာဖြစ်ပြီး တရုတ်နိုင်ငံကို အင်အားကြီးနိုင်ငံဖြစ်စေဖို့နဲ့ ၂၀၂၀ ပြည့်လွန်နှစ်များမှာ အမေရိကန်နေရာကို အစားထိုးယူနိုင်ဖို့ သိပ္ပံနဲ့နည်းပညာဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဟာ အဓိကအချက်ဖြစ်တယ်ဆိုတာ ပြသနေတာဖြစ်ပါတယ်။
.
. . . လက်ရှိ အင်အားကြီးထွားလာတဲ့တရုတ်နဲ့ အင်အားကျဆင်းနေတဲ့ အမေရိကန်တို့ဟာ တစ်ယောက်ယောက် အပြတ်အသတ် အနိုင်ရစေမယ့် ပြိုင်ပွဲ မဟုတ်ဘူးဆိုရင်တောင် ဘယ်သူက ပိုသာမလဲဆိုတာကို ယှဉ်ပြိုင်နေကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအပေါ်မူတည်ပြီး ရေရှည်မှာ နိုင်ငံတကာအခင်းအကျင်းက ဘယ်လိုဖြစ်လာမလဲဆိုတာအပေါ် သက်ရောက်လာမှာဖြစ်ပါတယ်။ တရုတ်ရဲ့ အာကာသ၊ ဉာဏ်ရည်တုနဲ့ ကွမ်တန်ဆက်သွယ်ရေးနည်းပညာတွေမှာ တိုးတက်လာမှုတွေဟာ တရုတ်နိုင်ငံအနေနဲ့ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကြီးစိုးသူနေရာကို ရောက်လာမှာ ထင်ရှားစေတဲ့အချက်တွေဖြစ်ပါတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
.
ဗိုလ်ကောင်း
၂၅ ဧပြီ ၂၀၂၃


https://thediplomat.com/2023/04/china-prioritizes-3-strategic-technologies-in-its-great-power-competition/?fbclid=IwAR03ANBJECtbl7C44mKRUSBq4Vu-idtmvByJUYjfATCBA6LmxcsG6NYIRNI

သစ်ပုဂံ

သစ်ပုဂံ

Millettia brandisiana
.
ဒီပန်းက သင်းဝင် နဲ့ တော်တော်ကို ဆင်ပါတယ်၊ အရွက်ပဲ နည်းနည်း မတူတာပါ၊ ဒီပန်းကို ကိုယ့်ပတ်ဝန်းကျင်မှာ အနည်းဆုံး ဆယ်ပင်လောက် တွေ့ထားပါတယ်

ဝက်လျှော်ပန်း

ဝက်လျှော်ပန်း
.
တစ်ပင်ပဲတွေ့သေးတယ်

စိန်ပန်း ၅ အဝင် ဘာဘက်တောအုပ်လေးထဲ လမ်းဘေးမှာ
အပင်ကမြင့်တော့ ဖုန်းကင်မရာ မီသလောက်ပဲ အပင်ကိုရိုက်ပြီး အပင်အောက်မှာ ကြွေနေတဲ့ပန်းလေးတွေကို ရိုက်ခဲ့ရတယ်
.
ဒီပန်းကို ဝတ်ရည်စုပ်ငှက်လေးတွေ တော်တော်ကြိုက်ပုံပဲ ကွန်းမင့်မှာ သူများရိုက်ထားတဲ့ ပုံတစ်ချို့ တင်ပေးပါမယ်
.
Sterculia colorata Roxb.
Syn. Firmiana colorata (Roxb.)
Sterculia colorata,
Family Malvaceae
English names: The scarlet sterculia
bonfire tree, colored sterculia and Indian almond, in Assamese ওদাল (odal) and in Marathi known as "कौशी" [kaushi]),

သပြေပန်းနဲ့ရေဖြန်း

ချွေးတွေသံတွေနဲ့မောနေကြသူတွေ
ရေလေးတစ်စက်နှစ်စက်ထိလည်း
အေးမြကြပါစေ ဆိုပြီး

အစ်ကိုကြီး

. . . ဦးစီးအရာရှိ အသစ်ကျပ်ချွတ်လေးအဖြစ်နဲ့ ရန်ကုန် ကုန်းမြင့်သာက စစ်ရုံးကို သတင်းပို့တော့ ပထမဆုံး ဆုံခဲ့ရတဲ့ အုပ်ချုပ်ရေးဌာနက အစ်ကိုကြီးဟာ ဘဝမှာ တန်ဖိုးမဖြတ်နိုင်တဲ့ သင်ခန်းစာတွေ ပေးသွားခဲ့တယ်။ တန်ဖိုးမဖြတ်နိုင်တဲ့ သင်ခန်းစာ ဆိုလို့ ဗိုလ်ကောင်းတစ်ယောက်တော့ ဘယ်လိုတောင် အဘေခံခဲ့ရလဲ တွေးမိကြမှာပဲ၊ မဟုတ်ပါဘူး၊ ဦးစီးအရာရှိတစ်ယောက်ဟာ ကိုယ့်ဆီရောက်လာတဲ့ စစ်သည်အသစ်တစ်ယောက် အရာရှိအသစ်တစ်ယောက်ကို ဘယ်လို ကြိုဆိုရမလဲ ဆိုတာကို ဘဝမှာ အကောင်းဆုံးကြုံဖူးတဲ့ အတွေ့အကြုံမို့ ပြန်ပြီး ပြောပြချင်ပါတယ်။
.
. . . ကိုယ်က စစ်ရုံးကိုရောက်တော့ သန္ဓေစစ်သည်အဖြစ် ရောက်တာမဟုတ်ဘဲ ကြေးနန်းနဲ့ ခေါ်တွဲတဲ့ တွဲဘက်ယောင်လေးမို့ စစ်ရုံးကို နေ့စဉ် အဝင်အထွက်လုပ်ခွင့်ရှိတဲ့ အထောက်အထား စာရွက်စာတမ်း ကိုယ့်မှာ မရှိပါဘူး၊ ဒါကြောင့် မို့လို့ ကိုယ်စစ သတင်းပို့ပို့ချင်းမှာ ကိုယ့်အတွက် အထောက်အထားပြုနိုင်မယ့် ကိုယ့်ဓာတ်ပုံကပ်ထားတဲ့ အထောက်အထား စာလေးတစ်စောင် ချက်ချင်းရိုက်ပေးပါတယ်။
.
. . . ပြီးတာနဲ့ နေရေးစားရေးအတွက် စီစဉ်ပါတယ်။ ရန်ကုန်မှာဆိုတော့ တစ်ချို့တွေက မြို့ထဲမှာ မိဘဆွေမျိုးတွေ ရှိကြတဲ့အခါ သူတို့အိမ်တွေကပဲ မနက်သွား ညပြန် ရုံးတက်ကြတာမို့ မြို့ထဲမှာ နေစရာအိမ်ရှိလား မေးပါတယ်။ မရှိပါဘူး ဆိုတာနဲ့ ရိပ်သာမှာ နေခွင့်ရအောင်ရယ် ရိပ်သာမှာ စားခွင့်ရအောင်ရယ် သက်ဆိုင်ရာ တာဝန်ရှိသူဆီကို ချက်ချင်း ဖုန်းဆက်ပေးပါတယ်။
.
. . . ပြီးတော့ လူကြီးကို သတင်းပို့ဖို့လိုအပ်တဲ့ ကိုယ်ရေးမှတ်တမ်းကို ပြင်ဆင်နေတဲ့အချိန်မှာ အစိုးရဝန်ထမ်းဘဝမှာ လိုက်နာဖို့ အရေးအကြီးဆုံးဖြစ်တဲ့ ၁၉၂၃ ခုနှစ် မြန်မာနိုင်ငံအစိုးရလျှို့ဝှက်ချက်အက်ဥပဒေ ကို ဖတ်ခိုင်းပါတယ်။ သေချာဖတ်၊ နားလည်အောင်ဖတ် ပြီးရင် ဖတ်ပြီးကြောင်း လိုက်နာရမယ့်ကိစ္စတွေကို သိရှိကြောင်း လက်မှတ်ထိုးဖို့ လိုတယ်လို့ပါပြောပြီး ချက်ချင်း လက်မှတ်ထိုးခိုင်းပါတယ်။
.
. . . ကိုယ်က ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်က ဆင်းလာကာစ ဗိုလ်ကြီးဘဝ တစ်ဝါတောင် မဆိုရသေးတဲ့သူမို့ တပ်ခွဲမှူးသင်တန်းတွေဘာတွေလည်း မတက်ရသေးတော့ အခုတက်လိုမတက်လို ကိုယ့်သဘောထားကို အရင်မေးပါတယ်။ လူကြီးကို တင်ပြတဲ့အခါ တစ်ပါတည်း တင်ပြလို့ရအောင် မေးတာပါ။
.
. . . အာ့တာတွေ ပြီးတဲ့အခါ စစ်ရုံးထဲမှာ၊ အဆောင်မှာ နေရေးထိုင်ရေး၊ စားရေးသောက်ရေး၊ ရုံးတက်ရုံးဆင်း နဲ့ ရုံးအကြီးအကဲတွေရဲ့ အလေ့အထကို အကြမ်းဖျင်း ရှင်းပြပြီးတဲ့အခါ လူကြီးထံ ရောက်ရှိကြောင်း သတင်းပို့ပါတယ်။ ပြောရရင် ကိုယ်တွေ ရုံးကို ရောက်ရောက်ချင်းနေ့မှာပဲ ကိုယ့်ရဲ့ နေရေး၊ စားရေး၊ သွားရေး၊ လာရေးတွေကို တစ်ထိုင်တည်းနဲ့ ဖြေရှင်းစီစဉ်ပေးတဲ့ ဦးစီးအရာရှိ စီနီယာတစ်ယောက်နဲ့ တွေ့ခွင့်ရလိုက်တာက ကိုယ့်ဘဝအတွက် တန်ဖိုးရှိမှန်း နောက်ပိုင်းမှာ ပိုပိုပြီး သိသိလာရပါတယ်
.
. . . ဘာလို့လဲ ဆိုတော့ ကိုယ့်နောက်ပိုင်း ရောက်လာတဲ့ အထူးသဖြင့် နေပြည်တော်ကို ပြောင်းပြီးနောက်ပိုင်း ရောက်လာတဲ့ ညီလေးတွေခမျာ ကိုယ်တွေ့ခဲ့တဲ့ စီနီယာလို စေ့စပ်သေချာသူနဲ့ တွေ့ခွင့်မရကြရှာပါဘူး၊ ဒါပေမယ့် ကျန်စစ်သားရိပ်သာမှာ အနေကြာဖြစ်နေတဲ့ ကိုယ့်မှာတော့ တရားဝင် တာဝန်မရှိသော်ငြား သူတို့ကို မျက်နာမလွှဲနိုင်ဘဲ လိုအပ်တဲ့ နေရေး၊ အထူးသဖြင့် ကျန်စစ်သားရိပ်သာမှာ အခန်းရရေး၊ အခန်းမရသေးရင်လည်း ဘယ်လိုအဆင်ပြေအောင် အရင်နေရမလဲ ဆိုတာမျိုးကို စီစဉ်ပေးတဲ့အလုပ်ကို လုပ်သလို အခန်းမှာ သပ်သပ်ရပ်ရပ်နေသလား၊ ညပိုင်း ဝိုင်းကြလို့လူကွဲရင် မြက်ခင်းပေါ်များ သွားမှောက်နေမလား၊ ပိတ်ရက် အပြင်တွေထွက်ကြပြီးရင် ညနေပြန်ရောက်ကြရဲ့လား၊ စသည်ဖြင့် လိုက်ပြီးပူပင်ကျပ်မတ်နေတဲ့ စီနီယာကြီးဘဝကို ရောက်ရတော့တာပါပဲ
.
. . . အလုပ်နဲ့ ပတ်သက်ရင်လည်း အလုပ်တစ်ခုကို လုပ်ကြုံမှ တတ်သွားတယ် ဆိုတာထက် တတ်ဖို့လိုတာတွေကို ကြိုတင်သင်ကြားလေ့ကျင့်ထားရမယ်လို့ ခံယူထားတဲ့အလျောက် အငယ်တွေကို ရုံးရောက်လာခါက ကိုယ့်လက်ထဲ ထည့်တဲ့အခါ အသားကုန် မောင်းပါတယ်။ ရုံးရောက်တဲ့ တစ်ပတ် နှစ်ပတ်အတွင်းမှာ သူတို့ကို အချိန်တစ်ခုပေးပြီး ကိုယ့်ရုံးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သိသင့်သိထိုက်တာတွေကို လက်တွေ့ကျကျ လိုက်ပြ သင်ပေးတယ်။ သက်ဆိုင်ရာ အမှုတွဲကိုင်တဲ့ စာရေးတွေနဲ့ စကားပြောခိုင်းပြီး သူတို့ကို ပုစ္ဆာတွေမေးတယ်၊ သူတို့ မဖြေနိုင်ရင် အဲသည် အမှုတွဲကိုင်ဆီမှာပဲ ထပ်ပြီး အမေးခိုင်းတယ်
.
. . . ကိုယ့်ခံယူချက်က ဦးစီးအရာရှိဆိုတာ ရုံးမှာရှိတဲ့ သုံးခွင့်ရှိတဲ့ ကိရိယာတန်ဆာပလာတွေကို ကျွမ်းကျွမ်းကျင်ကျင် သုံးတတ်နေရမယ်၊ မလိုအပ်လို့ ကိုယ်တိုင် ဝင်မလုပ်ခါမှသာနေ၊ လုပ်နည်းကို သေချာတတ်ကျွမ်းထားရမယ်လို့ ခံယူထားတဲ့အလျောက် ရုံးမှာရှိသမျှ လက်နှိပ်စက်ရိုက်နည်းကလွဲပြီး စာအုပ်ချုပ်တာ၊ ဖလက်ထိုးတာ၊ ပိုက်စာအုပ်ချုပ်တာ၊ မိတ္တူကူးတာ၊ စာကူးစက်သုံးတာ၊ ပလတ်စတစ်လောင်းတာ စတဲ့ အလုပ်တွေအားလုံးကို ကိုယ်တိုင်လည်း တတ်အောင်သင်ထားပြီး သူတို့ကိုလည်း ကိုယ်တိုင်ကိုယ်ကျ ပြန်သင်ပေးပါတယ်
.
. . . ဒီလိုတွေလုပ်လို့ ဒီမောင်တွေက မပျော်ဘူးခင်ဗျ၊ သူတို့ကို တစ်ခုခု သင်ပေးပြီးရင် အချိုးကျကျ တတ်သလား မတတ်သလားဆိုတာ ပြန်ပြန်စစ်ဆေး လုပ်ပြခိုင်းပြီး ဌာန်ကရိုဏ်းကျကျ မလုပ်ပြလို့ကတော့ ဆယ်ခါ ဆယ့်ငါးခါ လောက် အပိုလုပ်ခိုင်းတတ်တဲ့ သူကြီးကို စီနီယာတော်ထားရတာ ဘယ်ဂျူနီယာက ပျော်ပါ့မလဲခင်ဗျ
.
. . . တစ်ခါတစ်ခါ ရယ်ရယ်မောမော ပျော်ပျော်ရွှင်ရွှင် ဟေးလေးဝါးလား ပြောဟယ်ဆိုဟယ် လုပ်နေရင်းက စိတ်တိုင်းမကျတာ တစ်ခုလောက်များ တွေ့လိုက်ရရင် ချက်ချင်း ရာသီဥတုပြောင်းပြီး မျက်နာနဲ့အသံက မာမာတင်းတင်းနဲ့ ဆူတတ်ပူတတ်တဲ့ စီနီယာနဲ့ မလွှဲမရှောင်သာ ထွက်ပြေးလို့လည်း မရတဲ့ တစ်ရုံးခန်းထဲ အတူအလုပ်လုပ်ရတာ သူတို့ခမျာ စိတ်ပိန်ကြရှာပေမပေါ့ဗျာ၊ ညီလေးတွေမှာ သူတို့ကို ညီငယ်တွေလို ဂရုစိုက်ပေးလို့ ချစ်ရမှာလား၊ ဘက်ပေါင်းစုံက လိုက်ကျပ်နေလို့ မုန်းရမှာလား ဝေခွဲရခက်ကြမယ် ထင်ပါရဲ့
.
. . . ကိုယ် ဒီလိုတွေ လုပ်ခဲ့တာမှာ မျှော်လင့်ချက်မဲ့တော့ မဟုတ်ပါဘူး၊ မျှော်လင့်ချက်တစ်ခုကတော့ ခိုင်ခိုင်မာမာ ရှိနေခဲ့ပြီး အခုထိလည်း အဲသည်မျှော်လင့်ချက်က ထင်းထင်းကြီး ရှိနေပါသေးတယ်၊ ကိုယ့်ပုံစံနဲ့ ဂရုစိုက်ပေးခဲ့တဲ့ ညီလေးတွေ နောင်အခါမှာ တပ်မတော်မှာပဲ ဖြစ်ဖြစ် အခြားနေရာတွေမှာပဲ ဖြစ်ဖြစ် စီနီယာဖြစ်ကြတဲ့အခါ သူတို့အောက်ငယ်တဲ့ ဂျူနီယာတွေကို ကောင်းကောင်းဂရုစိုက်ကြပါစေ၊ ကောင်းကောင်း သင်ပေးပြုပေးနိုင်ကြပါစေ၊ အများကြီး မဟုတ်တောင် ကိုယ့်အမွေကို တစ်ယောက်လောက်ကပဲ ဆက်ခံခဲ့ရင်တောင် ကျနော် မျှော်လင့်ချက်ထားရကျိုး နပ်ပါတယ်ဆိုတဲ့ စိတ်ကူးမျိုးနဲ့ပေါ့
.
. . . အခုတော့ ညီလေးတွေလည်း တပ်ရင်းမှူးတွေ ဦးစီးအရာရှိကြီးတွေဖြစ်ကုန်ကြပြီ၊ ကိုယ်လည်း ကိုယ့်ဌာနက ရောက်လာသမျှ အကုန်လုံးကို မသွန်သင်နိုင်ပေမယ့် တတ်နိုင်သမျှတော့ မမောနိုင် မပန်းနိုင် သင်နေဆဲ၊ ညီလေးတွေထဲက ဘယ်နှယောက်တော့ ကိုယ့်နေရာရောက်နေကြပြီမသိ
.
ဗိုလ်ကောင်း
၂၇ မတ် ၂၀၂၃

Global Civilization Initiative - GCI

G C I
.
. . . ၂၀၂၁ ခုနှစ်မှာ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအဆိုပြုချက် (Global Development Initiative – GDI)၊ ၂၀၂၂ ခုနှစ်မှာ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာလုံခြုံရေးအဆိုပြုချက် (Global Security Initiative – GSI) တို့ကို ထုတ်ဖော်ခဲ့တဲ့ တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်ဟာ အခု ၂၀၂၃ ခုနှစ်မှာ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာယဉ်ကျေးမှုအဆင့်အတန်းမြင့်မားရေးအဆိုပြုချက် (Global Civilization Initiative – GCI) ကို ထပ်မံ ထုတ်ဖော်လိုက်ပြန်ပါတယ်။
.
. . . တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်ဟာ တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီ ဗဟိုကော်မတီ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး အနေနဲ့ မတ်လ ၁၅ ရက်နေ့က ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေးပါတီများ အဆင့်မြင့်အစည်းအဝေးမှာ ဗီဒီယိုကွန်ဖရင့်စနစ်နဲ့ တက်ရောက် မိန့်ခွန်းပြောကြားခဲ့ရာမှာ ခေတ်မီဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး နဲ့ ယဉ်ကျေးမှုအဆင့်အတန်းမြင့်မားရေးတို့ကို အဓိကထား ပြောသွားခဲ့တာကို တွေ့ရပါတယ်။ “ခေတ်မီဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးခရီးလမ်းတွင် နိုင်ငံရေးပါတီများ၏ အခန်းကဏ္ဍ” လို့ ခေါင်းစဉ်ပေးထားတဲ့ အဲသည် အစည်းအဝေးကို နိုင်ငံပေါင်း ၁၅၀ ကျော်က နိုင်ငံရေးပါတီနဲ့ အဖွဲ့အစည်းများက ကိုယ်စားလှယ် ၅၀၀ ကျော် တက်ရောက်ခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
.
. . . ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးက အားကောင်းမောင်းသန်ဆက်ပြီး တိုးတက်မှု မရှိသေးတာ၊ ဖွံ့ဖြိုးမှုကွာဟချက်တွေ ကြီးမားနေသေးတာ၊ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ယိုယွင်းပျက်စီးနေတာ နဲ့ စစ်အေးခေတ်အတွေးအခေါ်တွေ အယူသည်းနေကြတုန်း ဒီနေ့ခေတ်အခါမှာ လူသားထုရဲ့ ခေတ်မီဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးက လမ်းဆုံလမ်းခွရောက်နေတယ်လို့ နိဒါန်းချီပြီး ခေတ်မီဖွံ့ဖြိုးရေးနဲ့ ပတ်သက်လို့ အချက်ငါးချက်ကို တင်ပြခဲ့ပါတယ်၊ အဲဒါတွေကတော့
• ခေတ်မီဖွံ့ဖြိုးရေးလုပ်ဆောင်ရာမှာ ပြည်သူသာ အဓိကဖြစ်ရမယ်
• အမှီအခိုကင်းပြီး နည်းလမ်းပေါင်းစုံနဲ့ သွားရမယ်
• ခေတ်မီဖွံ့ဖြိုးရေးအခြေခံသဘောတရားတွေကို ဦးထိပ်ထားတဲ့ တစ်ချိန်တည်းမှာပဲ နည်းလမ်းသစ်တွေဖော်ထုတ်ရမယ်
• ကိုယ်တိုင်ရဲ့ ခေတ်မီတိုးတက်ရေးကို ကြိုးစားနေတဲ့ တစ်ပြိုင်တည်းမှာပဲ အခြားသူတွေလည်း တိုးတက်မှုအသီးအပွင့်ကို ခံစားနိုင်အောင် ကူညီရမယ်
• ခိုင်မာတဲ့ခေါင်းဆောင်မှုပေးရမယ်
.
. . . ယဉ်ကျေးမှုပေါင်းစံရောယှက်နေတဲ့ ရောင်စုံဥယျာဉ်ကြီးထဲမှာ ပန်းတွေပွင့်ဝေနိုင်ဖို့အတွက်ဆိုပြီး ကဗျာဆန်ဆန်စကားလုံးလေးနဲ့ နိဒါန်းပျိုးပြီးသကာလ “ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ယဉ်ကျေးမှုအဆင့်အတန်းမြင့်မားရေး အဆိုပြုချက်” (Global Civilization Initiative) ကို အချက် ၄ ချက်နဲ့ တင်ပြခဲ့ပါတယ်။ အဲဒါတွေကတော့
.
(က) မတူကွဲပြားတဲ့ ယဉ်ကျေးမှုတွေကို လေးစားအသိအမှတ်ပြုဖို့ အားပေးတယ်။ တန်းတူညီမျှခြင်း၊ အပြန်အလှန်သင်ယူခြင်း၊ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးကြခြင်း နဲ့ ယဉ်ကျေးမှုအသိုက်အဝန်းများ အားလုံးပါဝင်ခြင်း စတဲ့ အခြေခံမူတွေကို လက်ကိုင်ထားရမယ်။ ယဉ်ကျေးမှုမတူကွဲပြားတာတွေထက် အပြန်အလှန်ဖလှယ်မှုတွေ ပိုလုပ်ရမယ်၊ ပဋိပက္ခတွေထက် အပြန်အလှန်သင်ယူမှုတွေ ပိုများရမယ်၊ လွှမ်းမိုးတင်စီးလိုစိတ်တွေ ကျော်လွှားပြီး အတူယှဉ်တွဲနေကြရမယ်
.
(ခ) လူသားမျိုးနွယ်ထုရဲ့ ဘုံတန်ဖိုးသဘောထားတွေကို အားပေးထောက်ခံတယ်။ ငြိမ်းချမ်းရေး၊ ဖွံ့ဖြိုးရေး၊ တရားမျှတမှု၊ ဒီမိုကရေစီ နဲ့ လွတ်လပ်မှုတို့ဟာ လူသားထုအားလုံးရဲ့ ဘုံဆန္ဒဖြစ်တယ်။ နိုင်ငံအားလုံးဟာ မတူညီတဲ့ ယဉ်ကျေးမှု နဲ့ တန်ဖိုးတွေကို အသိအမှတ်ပြုကြရမှာ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းရှိဖို့ လိုအပ်တယ်။ ကိုယ့်ယုံကြည်ချက်စံနှုန်းတန်ဖိုးတွေကို တခြားသူတွေဆီမှာ သွားသွတ်သွင်းဖို့ ကြိုးစားတာမျိုးကို ရှောင်ကျဉ်ရမယ်။ အယူဝါဒရေးရာ ထိပ်တိုက်ရင်းဆိုင်ဖြစ်ခြင်းမျိုးကိုလည်း ရှောင်ကျဉ်ရမယ်။
.
(ဂ) ယဉ်ကျေးမှုအဆင့်အတန်းမြင့်မားခြင်းကို အမွေဆက်ခံခြင်းနဲ့ ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းမြှင့်တင်ခြင်းရဲ့ အရေးပါပုံကို အသိအမှတ်ပြုတယ်။ နိုင်ငံအားလုံးဟာ သက်ဆိုင်ရာ သမိုင်းကြောင်း နဲ့ ယဉ်ကျေးမှုများရဲ့ ဆက်စပ်မှုကို မျက်မှောက်ခေတ်အထိ အပြည့်အဝ လက်ဆင့်ကမ်းသယ်ဆောင်လာကြဖို့ လိုအပ်ပြီး တီထွင်ဆန်းသစ်ပြောင်းလဲ မြှင့်တင်ကြဖို့ လိုအပ်တယ်။
.
(ဃ) နိုင်ငံတကာက ပြည်သူတွေ အချင်းချင်း အားကြိုးမာန်တက်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ကြသင့်တယ်။ နိုင်ငံတွေအကြား အပြန်အလှန်နားလည်မှုနဲ့ ချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှု မြှင့်တင်ဖို့နဲ့ လူသားယဉ်ကျေးမှု တိုးတက်ထွန်းကားလာစေဖို့အတွက် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး လမ်းကြောင်းတွေ ချဲ့ထွင်ဖို့ နိုင်ငံတွေအကြား ယဉ်ကျေးမှု အပြန်အလှန် ဖလှယ်မှုတွေအတွက် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကွန်ရက်တစ်ခု တည်ဆောက်ဖို့ လိုအပ်တယ်
.
. . . ဒီမိန့်ခွန်းရဲ့ တစ်နေရာမှာ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ ကတိကဝတ်နဲ့ အာမခံချက်လို့ ဆိုနိုင်တဲ့ စာပိုဒ်တစ်ပိုဒ်ကိုလည်းတွေ့ရတယ်၊ အနှစ်ချုပ်ပြီး ပြောရမယ်ဆိုရင် ကမ္ဘာကြီးရဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ တည်ငြိမ်ရေးကို ထိန်းသိမ်းမြှင့်တင်ဖို့အတွက် နိုင်ငံတကာ တရားမျှတမှုကို ဆက်လက်ကာကွယ်စောင့်ရှောက်သွားမယ်ဆိုတာ၊ တစ်ချို့နိုင်ငံတွေ အင်အားကြီးလာရင် လုပ်ကြသလို ကိုလိုနီနယ်ချဲ့လမ်းဟောင်းကို လိုက်မှာ မဟုတ်တဲ့အပြင် ဗိုလ်ကျလွှမ်းမိုးမှုကိုလည်း လုပ်မှာမဟုတ်ဘူးဆိုတာ၊ မတူကွဲပြားမှုတွေကိုလည်း ဆွေးနွေးညှိနှိုင်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်တဲ့နည်းနဲ့ အငြင်းပွားမှုတွေကို ဖြေရှင်းမယ်ဆိုတာ၊ ဗိုလ်ကျစိုးမိုးမှုနဲ့ အင်အားသာတာကို အသုံးချတဲ့ နိုင်ငံရေးကစားကွက်တွေ ဘယ်လိုပုံစံမျိုးနဲ့ကျင့်သုံးသည်ဖြစ်စေ အဲဒါတွေကို တရုတ်က ခိုင်ခိုင်မာမာ ဆန့်ကျင်တယ်ဆိုတာ၊ စည်းလုံးညီညွတ်မှုနဲ့ သူသာကိုယ်သာ အခြေအနေကို လက်ကိုင်ထားပြီး ရှုပ်ထွေးတဲ့ လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ စိန်ခေါ်မှုတွေကို ဖြေရှင်းရာမှာ မျှတသင့်တော်တဲ့ လုံခြုံရေးပုံစံမျိုးကို အားလုံးအတူတကွ မျှဝေပါဝင်အသုံးချနိုင်အောင် တည်ဆောက်သွားမည်ဆိုတာ၊ ကမ္ဘာကြီးဟာ စစ်အေးတိုက်ပွဲအသစ်တစ်ဖန်ပြန်လည် စတင်ဖို့ မလိုအပ်ဘူး၊ ဒီမိုကရေစီကို ဗန်းပြပြီး ခွဲခြားခွဲခြားလုပ်တာ နဲ့ ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်တာတွေဟာ ဒီမိုကရေစီရဲ့ တန်ဖိုးကို တလွဲသုံးနေတာဖြစ်ပြီး အဲလိုလုပ်ခြင်းအားဖြင့် ထောက်ခံအားပေးမှုကို လက်လွတ်သွားမှာ သာမက အဆုံးအစမထင်တဲ့ အန္တရာယ်ကိုသာ ဖြစ်စေလိမ့်မယ်ဆိုတာ၊ တရုတ်ရဲ့ ခေတ်မီဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ခြင်းက ကမ္ဘာကြီးရဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး နဲ့ နိုင်ငံတကာ တရားမျှတရေးကို အားပေးခိုင်ခံ့စေမယ်ဆိုတာ၊ တရုတ်ကြီး ဘယ်လောက်ပင် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်သွားပါစေ ဗိုလ်ကျစိုးမှုနဲ့ နယ်ပယ်ချဲ့ထွင်မှု မလုပ်ဘူးဆိုတာတွေကို ကတိကဝတ် အာမခံချက်များအဖြစ် ထည့်သွင်းပြောကြားသွားတာ တွေ့ရပါတယ်။
.
. . . ရှီကျင့်ဖျင်ရဲ့ မိန့်ခွန်းနဲ့ပတ်သက်ပြီး စကားလုံးအသုံးအနှုန်းရ ဆန်းစစ်ကြည့်မယ်ဆို တရားဝင်အင်္ဂလိပ်ဘာသာ ပြန်ဆိုချက်ထဲမှာ Civilization ဆိုတဲ့ စကားလုံး ၁၉ ခါပါဝင်ပြီး သူနဲ့ အဓိပ္ပာယ်တူအဖြစ် ယူလို့ရတဲ့ 文明 စကားလုံးက မူရင်းတရုတ်ဘာသာ ထုတ်ပြန်ချက်ထဲမှာ ၂၇ ခါတောင် ပါနေတာတွေ့ရပါတယ်၊ အလားတူ Modernization ဆိုတဲ့ စကားလုံးက အင်္ဂလိပ်ဘာသာပြန်ဆိုချက်ထဲမှာ ၃၃ လုံးနဲ့ မူရင်းတရုတ်ဘာသာ ထုတ်ပြန်ချက်ထဲမှာ 现代化 စကားလုံးက ၃၆ ကြိမ်ပါဝင်နေတာကို တွေ့ရှိရပါတယ်။
.
. . . အမေရိကန်ဦးဆောင်တဲ့ အနောက်အုပ်စုနဲ့ တရုတ်-ရုရှားတို့ ဦးဆောင်တဲ့ အရှေ့အုပ်စုအကြား အုပ်စုဖွဲ့မှုနဲ့ တင်းမာမှုတွေ မြင့်တက်နေချိန်၊ တရုတ်နိုင်ငံက အမေရိကန်ကို နောက်ကောက်ချပြီး ကမ္ဘာကြီးကို ဦးဆောင်မှု လွှဲပြောင်းယူဖို့ ကြိုးစားနေချိန်မှာ ထွက်ပေါ်လာတဲ့ ဒီအဆိုပြုချက်ဟာ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ ကမ္ဘာကြီးကို အနုနည်းဦးဆောင်ဖို့ ကြိုးစားမှု တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ် မှတ်ယူနိုင်တဲ့အပြင် စစ်ရေး၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးအင်အားကြီးတာကို အသုံးချပြီး ကမ္ဘာကိုပတ် ဒီမိုကရေစီနဲ့ လူ့အခွင့်အရေးဗန်းပြ ခြိမ်းခြောက်နေတဲ့ အမေရိကန်ရဲ့ ဦးဆောင်မှုကို စိတ်ကုန်နေကြတဲ့ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအများအတွက် တရုတ်ရဲ့ ယခုသဘောထားများဟာ မျှော်လင့်ချက်ရောင်ခြည်ဖြစ်လေမလားဆိုတာတော့ ကမ္ဘာ့ဇာတ်ခုံပေါ်မှာ ဆက်လက်စောင့်ကြည့်နေရမှာ ဖြစ်ပါကြောင်း
.
ဗိုလ်ကောင်း
၂၃ မတ် ၂၀၂၃

stress relief

 

ရာသီတွေအလီလီပြောင်း (၁)

. . . နွေမိုးဆောင်းရာသီတွေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ဝေါဟာရတွေကို နိုင်ငံရေးသိပ္ပံနဲ့ နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေးပညာရပ်တွေမှာ သက်ဆိုင်ရာ နိုင်ငံရေးအခြေအနေတွေကို ဖော်ပြဖို့အတွက် ရူပကအလင်္ကာအနေနဲ့ တင်စားသုံးကြတာမျိုးတွေ ရှိပါတယ်။ သတိထားမိသလောက်လေး ပြန်ပြီး ဖောက်သည်ချချင်ပါတယ်။
.
. . . Winter – ဆောင်းရာသီလို့ အလွယ်ပြောလိုက်ကြပြီး မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ရာသီသုံးခုအကြောင်းပြောရင် ဆောင်းရာသီလို့ မှားပြီး သုံးလေ့ရှိကြတဲ့ စကားလုံးပဲ၊ တကယ်တော့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ မြောက်ဘက်ပိုင်းကျတဲ့ တောင်ပေါ်ဒေသတွေကလွဲရင် Winter လို့ ခေါ်ရလောက်တဲ့ ဆောင်းရာသီဆိုတာ မရှိပါဘူး။ Winter ဆိုတာ နှင်းတွေထူတဲ့၊ အအေးသည်းတဲ့၊ အလုပ်အကိုင်မကောင်းလို့ အိမ်တွင်းအောင်းရတဲ့ ဆောင်းရာသီ၊ အထူးသဖြင့် ကမ္ဘာ့မြောက်ဘက်ခြမ်းမှာ နိုဝင်ဘာ၊ ဒီဇင်ဘာ၊ ဇန်နဝါရီ၊ ဖေဖော်ဝါရီ လောက်ကို ပြောတာဖြစ်ပါတယ်။ နိုင်ငံရေးမှတော့ နိုင်ငံရေးနဲ့ စီးပွားရေးဆိုင်ရာ တုန့်နှေးနေတာ၊ တင်းမာမှုတွေ ပဋိပက္ခတွေ ဖြစ်တာကို ဖော်ပြတဲ့အနေနဲ့ သုံးကြတယ်၊ ဥပမာအားဖြင့် “the Cold World was a long winter in international relations” ဆိုတာမျိုး
.
. . . Spring ဆိုတာက ပန်းတွေပွင့်တဲ့ရာသီ၊ အထူးသဖြင့် အထက်ကပြောခဲ့တဲ့ Winter ရာသီဥတုရှိတဲ့ နိုင်ငံတွေမှာ Spring ရဲ့ သဘောသဘာဝက ပိုပြီး ပေါ်လွင်တယ်၊ ဘာလို့လဲ ဆိုတော့ တစ်ဆောင်းလုံး နှင်းတွေပိတ်နေလို့၊ နှင်းမကျဘူးဆိုရင်လည်း အေးလွန်းလို့ သစ်ပင်အချို့ကလွဲရင် ရှိသမျှသစ်ပင် အကုန် အရွက်တွေစွန့်ထားရတဲ့ ဆောင်းရာသီကနေ ရာသီဥတု ပြန်လည်ပူနွေးလာပြီး သစ်ရွက်တွေပြန်ထွက်လာ၊ ပန်းတွေပွင့်လာ၊ နှင်းဖုန်းထားတဲ့ မြေကြီးထဲကနေ နှင်းတွေ မပျော့်တပျော်မှာ မြေကြီးထဲအောင်းနေတဲ့ အပင်တွေ ပန်းတွေ တိုးထွက်လာ၊ လူတွေကလည်း တစ်ဆောင်းလုံး အိမ်တွင်းအောင်းရာကနေ နွေးထွေးတဲ့ ရာသီဥတုနဲ့ နေရောင်ခြည်ကို ခံစားဖို့ အပြင်ထွက်ဖြစ်ကြတဲ့ အချိန်ကို ရည်ညွှန်းပါတယ်။ သူတို့ဆီမှာတော့ မတ်လ ဧပြီလတွေဆို အထက်က သဘောသဘာဝရှိတဲ့ Spring ရာသီပါပဲ၊ မြန်မာလိုတော့ နွေဦးလို့ ခေါ်ကြတာ
.
. . . မြန်မာနိုင်ငံမှာကျတော့ ဖေဖော်ဝါရီ လကုန်ပိုင်းကနေ မတ်လကုန်လောက်ထိက နွေဦးလို့ ဆိုနိုင်ပေမယ့် သဘောသဘာဝကျတော့ သူတို့နဲ့ မတူပြန်ဘူး၊ မြန်မာ့ရေမြေတောတောင် အထာမှာ မိုးကုန်တာကြာပြီးတဲ့နောက် သစ်ပင်တွေ မြေအောက်ရေဓာတ်ခမ်းတဲ့အခါ ဇန်နဝါရီ၊ ဖေဖော်ဝါရီလောက်ကစလို့ အရွက်တွေ ကြွေတယ်ဆိုပေမယ့် သူတို့ဆီမှာလို ကြွေနည်းကားနဲ့တော့ မတူဘူး၊ ဒါ့အပြင် မြန်မာ့တောတွေမှာ အရွက်ကြွေတယ်ဆိုရင်တောင် မကြာခင်မှာပဲ မိုးရွာသည်ဖြစ်စေ မရွာသည်ဖြစ်စေ ရွက်ညွန့်ရွက်ညှောက်တွေထွက်ပြီး ပြန်စိမ်းတာပဲ၊ အဲသည် ပုရစ်ဖူးလို့ ကဗျာတွေထဲ ရေးကြတဲ့ ရွက်ညှောက်လေးတွေ မလာခင် ပန်းပွင့်စရာရှိတဲ့အပင်တွေက ပန်းတွေပွင့်ကြတာ၊ အလယ်ပိုင်းအရပ်တွေမှာဆိုရင် လက်ပံတို့၊ ပေါက်တို့၊ ငုဝါတို့တို့က လူမြင်ထင်ရှားပြီး မြင်သာကြတာရှိသလို့ လူမြင်မထင်ရှားလို့ သိပ်မသိသာတဲ့ သစ်ပုဂံတို့၊ ရင်ခတ်တို့ စတဲ့ တောမှာပွင့်တဲ့ ပန်းတွေလည်း အများကြီး ရှိကြသေးတယ်၊ နောက်တစ်ခုက နွေဦးကံ့ကော်ပေါ့
.
. . . နိုင်ငံရေးတွေမှာကျ Spring ဆိုတဲ့ စကားလုံးကို အသစ်တစ်ဖန်ပြန်ဖြစ်ခြင်း၊ တော်လှန်ခြင်းဆိုတဲ့ စကားလုံးတွေနဲ့ တွဲပြီးသုံးကြတယ်၊ လူသိများကြတာက Arab Spring ဆိုတာရယ်၊ နောက်ပြီး သမ္မတကြီးဦးသိန်းစိန်တက်လာပြီးနောက် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးတွေကို “လူသာဓုခေါ် နတ်သာဓုခေါ်” လုပ်ခဲ့ကြတာတွေကြောင့် Myanmar Spring ဆိုပြီး ပြောကြတာလည်း ရှိတယ်၊ အခုလက်ရှိ ဖြစ်နေတဲ့ သူတို့ကိုယ်သူတို့ နွေဦးတော်လှန်ရေးလုပ်နေကြတယ်ဆိုတာတော့ ကိုယ့်အမြင်ပြောရရင် အသစ်တစ်ဖန်ပြန်လည်ဆန်းသစ်နေကြတာ မဟုတ်ဘဲ ရှိပြီးသား အမျိုးသားရေးနဲ့ လူမှုရေးစံနှုန်းတန်ဖိုးတွေကို ဖြိုချဖျက်ဆီးဖို့ ကြိုးပမ်းနေတဲ့ အစီအစဉ်အောက်က မှိုင်းမိနေတဲ့ ဇွန်ဘီတွေရဲ့ သွေးရူးသွေးတမ်းရမ်းကားမှုတွေလို့ပဲ မြင်တယ်
.
ဆက်ပါအုံးမယ်
.
ဗိုလ်ကောင်း
၁၉ မတ် ၂၀၂၃
.
The Photo was taken on 12 Feb 2023, beside the bridge near ဘောဂသီရိကားဝင်း

Survival of the Fittest

 နေပြည်တော် သူရဲကောင်းဗိမာန်နောက်က ရသေ့တောင် မုန်တိုင်ပင်

The Boat is Safe in Harbor

ရေဆင်း သစ်တောသုတေသန ဂေါက်ကွင်း ရေဆင်းဆည်အစပ်

ခံပန်း

ပန်းမြိုင်လယ်ဥယျဉ်

အဖေတို့ရွာ

. . . ရင်းနှီးနေတဲ့ ရနံ့လေးတစ်ခုရလို့ လမ်းဘေးကိုဆင်းပြီးကြည့်တော့ အခင်းထဲမှာ ပဲကြီးတွေ သီးနေကြပါပကော၊ ပဲကြီးနံ့ . . . ပိုပြီးတိတိကျကျ ပြောရရင် ပဲကြီးစိမ်းနံ့၊ အဖေတို့ရွာရဲ့ ရနံ့လေး
.
. . . ငယ်ငယ်တုန်းက စာမေးပွဲတွေပြီးပြီလားဆိုရင် ရေဆင်းအနောက်ဘက်က ကြို့ပင်ဆိပ်လို့ခေါ်တဲ့ အဖေ့တို့ရွာကို မောင်နှမတွေ သွားလည်ကြတယ်။ ရောက်ရင်လည်း တစ်ပတ် ဆယ်ရက် နေကြတာ၊ အဖေ့အစ်မ နှစ်ယောက် နဲ့အဖေ့ညီတစ်ယောက်က ရွာမှာ ဝိုင်းကြီးတိုက်လို့ခေါ်တဲ့ တစ်ဆက်တည်း ဝင်းအရှည်ကြီးထဲမှာ နေကြတော့ တစ်ဝမ်းကွဲ ညီကိုမောင်နှမတွေအပြင် နှစ်ဝမ်းကွဲ ညီကိုမောင်နှမတွေကလည်း အများသားဆိုတော့ ရွာကိုသွားရင် ပျော်စရာတော်တော်ကောင်းခဲ့တာ
.
. . . မနက်ပိုင်းဆို မောင်နှမတွေ အနောက်ဘက်က ဆင်သေချောင်းထဲက သောင်ခုံမှာတူးထားတဲ့ လက်ယက်တွင်းတွေကနေ သောက်ရေသွားခပ်ရတယ်။ အိမ်မှာ ရေမရှိလို့တော့ မဟုတ်ဘူး၊ အိမ်က ရေတွင်းကထွက်တဲ့ရေက ပေါ့လို့ဆိုလား ချောင်းထဲက လက်ယက်တွင်းက ရေက ပိုပြီးချိုတာဆိုလား၊ မောင်နှမတွေ ကိုယ်နိုင်ရာ ပလတ်စတစ်ပုံးလေးတွေ ကိုယ်စီနဲ့ ချောင်းထဲ ရေခပ်၊ အိမ်မှာ စဉ့်အိုးကြီးတွေတည်ပြီး ကြိုသောက်ကြတာ
.
. . . တစ်ခါတစ်လေဆို အစ်ကိုတွေက ချောင်းထဲမှာ ငါးဖမ်းပြီး အိမ်ကိုယူလာ ချက်စားကြသေးတာ၊ နေ့ခင်းပိုင်းဆိုရင်လည်း နွေနေပူပူမို့ ဘယ်မှ မလည်ဘဲ အိမ်မှာ အစ်မတွေ လုပ်ကျွေးတဲ့ မုန့်တွေစား၊ မောင်နှမတွေ တူရာတူရာစုပြီး စကားတွေဝိုင်းဖွဲ့၊ အိပ်ချင်လည်းအိပ်ကြ
.
. . . ညနေဆိုလည်း မပျင်းရဘူး၊ ညနေစောင်းပြီဆိုတာနဲ့ ချောင်းထဲဆင်း နောက်တစ်ခေါက် ရေခပ်ချင်ခပ်၊ ရေမခပ်ဘူးဆိုရင်လည်း သောင်ပြင်မှာ စိုက်ထားတဲ့ ဗူးပင်တွေ၊ ကြက်သွန်ခင်းတွေ ရေလောင်းကြ၊ အစ်ကိုတွေက ညာတာပါတေး ခေါ်ရင်လိုက်သွားပြီး ရေလောင်းကူကြ၊ ပျော်စရာကြီးပဲ
.
. . . စားခဲ့ရတာတွေထဲ အခုထိ သတိရမိနေတာက ပဲကြီးစိမ်းကို အခွံသင်ပြီး ဆီနဲ့ကြော်ထားတဲ့ ပဲကြီးကြော်၊ အခု နှစ်ပြန်ကြော်လို့ ခေါ်နေကြတဲ့ ပဲကြီးအစိမ်းရောင်အစေ့တွေပါတဲ့ အကြော်မျိုးဆိုတာ အပင်က ဆွတ်ပြီးကာစ အစိမ်းကို ဆီပူထဲနှစ်ကြော်ထားတဲ့ ပဲကြီးစိမ်းကြော်၊ လတ်လတ်ဆတ်ဆတ် ကြွပ်ကြွပ်ရွရွ နဲ့ ဘယ်လောက်တောင် စားကောင်းမလဲ မှန်းသာကြည့်ပေရော့
.
. . . နောက်တစ်ခုက ဘူးသီးကြော်၊ မုန့်နှစ်နဲ့ကြော်တဲ့ ဗူးသီးကြော်ရော၊ ဘူးသီးကို စိပ်ပြီး အစိမ်းကြော်တဲ့ ဗူးသီးကြော်ရော အတော်ကို စားကောင်းတာ ခုထိ မှတ်မိနေတယ်
.
. . . လျှပ်စစ်မီးမရှိတဲ့ ရွာမို့ ညပိုင်းဆို ရေနံဆီမီးခွက်နဲ့၊ ရေနံဆီမီးအိမ်နဲ့၊ မောင်နှမတွေ မီးဖိုချောင်အဆောင်ထဲမှာ ထမင်းစုစားကြ၊ ထမင်းစားပြီးရင် နေ့လည်ကလိုပဲ တူရာတူရာ စုပြီးအိပ်ကြ၊ မိန်းမတွေက အပေါ်ထပ် အိမ်ပေါ်မှာအိပ်ကြပြီး ညီကိုတွေက အောက်က အခန်းထဲ အိမ်ကြတာများတယ်၊ လသာတဲ့ ညများဆို သောင်ပြင်ကို ဆင်းသွားပြီး တောင်စဉ်ရေမရ စကားတွေ ပြောကြသေးတာ
.
. . . အဖေ့မောင်နှမ သုံးယောက်ရှိပေမယ့် ကိုယ်တွေက ကြီးမေလေးလို့ခေါ်တဲ့ အဖေ့အစ်မငယ်အိမ်မှာပဲ နေဖြစ်ကြတာ၊ ကြီးမေကြီးနဲ့ ဦးလေးမြင့်အိမ်ကိုတော့ ထမင်းစားလောက်ပဲ သွားဖြစ်ကြတာ
.
. . . အခုတော့ ကိုယ်နေတဲ့နေရာက အဖေတို့ရွာနဲ့ နီးနီးလေးပေမယ့် မရောက်ဖြစ်တော့ပါဘူးလေ၊ မရောက်ဖြစ်ဆို အခုရှိနေတဲ့ရွာက ကိုယ်တွေငယ်ငယ်က ကျင်လည်ခဲ့တဲ့ အဖေတို့ရွာမှ မဟုတ်တော့တာကိုး၊ ငယ်တုန်းကဆို အဖေတို့ရွာကို ရောက်ဖို့ လမ်းလျှောက်သွားခဲ့ရပေမယ့် အခုတော့ ကားနဲ့သွားလို့ ရနေပြီ၊ အရင်ကလို ရေနံဆီမီးခွက်နဲ့ မဟုတ်တော့ဘဲ လျှပ်စစ်မီးနဲ့ တီဗီနဲ့ စလောင်းနဲ့ ဖြစ်နေပြီ
.
. . . ဒါတွေထက် ပိုပြီးပြောင်းသွားတာက အရင်က ကိုယ်တို့သွားတဲ့အခါ တည်းနေကျ ကြီးမေလေးတို့အိမ်က အရင်နေရာမှာ မရှိတော့ဘူး၊ ကြီးမေလေးတို့အိမ်တင်မဟုတ်ဘူး ကိုယ်တွေ ငယ်ငယ်က သောက်ရေဆင်းခပ်တဲ့၊ ကြက်သွန်ခင်းရေလောင်းတဲ့၊ ငါးဖမ်းကြတဲ့၊ ဗူးသီးခူးကြတဲ့၊ ညီကိုတွေ လသာသာ ဆင်းထိုင်ကြတဲ့ သောင်ပြင်တွေရှိတဲ့ ဆင်သေချောင်းကြီးတောင် သူ့နေရာမှာ သူမရှိတော့ဘဲ အရှေ့ဘက်ကို တိုက်စားလာလို့ အရင်ကဆို ချောင်းထဲရောက်အောင် ရွာအနောက်ဘက် တာရိုးကြီးကိုကျော်၊ ယာခင်းတွေဖြတ်ပြီးသွားခဲ့ရတာကနေ တာရိုးကြီးလည်းပျက်၊ ရွာအနောက်ပိုင်းက ကြီးမေလေးတို့အိမ်နေရာလည်း ရေတိုက်စားတဲ့အထဲ ပါသွားလို့ အိမ်ကိုတောင် ရွာအရှေ့ပိုင်းပြောင်းဆောက်လိုက်ရသတဲ့
.
. . . တကယ်တော့ ကိုယ်တွေလွမ်းတယ်ဆိုတာ ငယ်ငယ်တုန်းက ကျင်လည်ခဲ့တဲ့ မောင်နှမတွေ စုစုရုံးရုံးနဲ့ ဘဝကို လွမ်းတာကိုးဆိုတာ တဖြည်းဖြည်း သဘောပေါက်လာတယ်၊ ခုများတော့ မောင်နှမတွေလည်း တစ်နေရာစီရောက်၊ ဆင်သေချောင်းကြီးလည်း နေရာပြောင်း၊ ရွာကိုရောက်တဲ့အခါ အရှေ့ပိုင်းကဝိုင်းမှာ ပြောင်းဆောက်ထားတဲ့ ကြီးမေလေးအိမ်ကြီးကြည့်ပြီး ငယ်ဘဝကို အောက်မေ့ရုံကလွဲလို့
.
မောင်လွမ်းဝေ
၅ မတ် ၂၀၂၃

ပေါက်

 

ကမ္ဘာ့ကုန်ကျယ်သရွေ့

. . . တက္ကသိုလ်ဘုန်းနိုင်ရေးတဲ့ ကမ္ဘာ့ကုန်ကျယ်သရွေ့ဝယ် ဝတ္ထုကို သေချာမဖတ်ဖူးပေမယ့် အနောက်နန်းမတော် မမြကလေးရဲ့ ချစ်သမျှကို ပတ်ပျိုးကိုတော့ ဆယ်တန်းအောင်ပြီးအချိန်လောက်ကတည်းက ကောင်းကောင်း ရင်းနှီးနေခဲ့တာ။ ဆယ်တန်းအောင်ပြီးစမှာ ပျဉ်းမနားက အခု ဥပ္ပာတသန္တိဘုရားကြီး ခြေတော်ရင်းက တည်ဆောက်ရေး (၅) ဆည်မြောင်းဝင်းထဲ သွားနေတော့ ကိုယ့်ယောက္ဖတစ်ဝမ်းကွဲ အကိုလေးတို့ အိမ်မှာ ကက်ဆက်နဲ့ သီချင်းတွေဘာတွေ နားထောင်တဲ့အခါ အဆိုတော်ဝင်းဦးဆိုတဲ့ ချစ်သမျှကို ပတ်ပျိုးကို ပထမဆုံး နားထောင်ဖူးတာပါပဲ
.
. . . ချစ်သမျှကို ပတ်ပျိုးကို သီချင်းအနေနဲ့ နားမထောင်ဖူးပေမယ့် ကိုးတန်းလား ဆယ်တန်းလား မြန်မာစကားပြေ လက်ရွေးစင်ထဲက ပြဌာန်းစာအုပ်တစ်ပုဒ်အနေနဲ့ ကောင်းကောင်းရင်းနှီးနေတော့ သီချင်းနားထောင်တဲ့အခါ ချက်ချင်း ကြိုက်သွားတယ်လို့ ပြောလို့ရတယ်။ ပတ်ပျိုးသီချင်း ဆိုပေမယ့် ကိုယ်တွေလို ဆယ်တန်းအောင်ခါစ လူပျိုပေါက်လေးတစ်ယောက်အတွက် သိပ်ပြီး ပျင်းစရာကောင်းမနေဘဲ သီချင်းအကြောင်းနဲ့ နောက်ခံဇာတ်လမ်းကိုလည်း သိထားတော့ သီချင်းကို ခံစားနိုင်သွားတာ ထင်တယ်
.
. . . ကမ္ဘာ့ကုန်ကျယ်သရွေ့ဆိုတာ ချစ်သမျှကိုပတ်ပျိုး အဆုံးသတ်မှာပါတဲ့ သဖြန်ပိုဒ်ထဲက စကားလုံး
.
ယွန်းစေဝသုန် . . . ငွေဝန်းသော်တာယုန်သို့ . . . ကမ္ဘာ့ကုန်ကျယ်သရွေ့မှာ. . . ဘယ်မေ့လိမ့်လဲ. . တဲ့
.
ဝသုန်လို့ဆိုတဲ့ကမ္ဘာမြေကြီး ပျက်ယွင်းသွားစေတော့၊ လမင်းကြီးမျက်နှာပြင်မှာ ယုန်ရုပ်ထင်နေတာ ကမ္ဘာတည်အောင် ရှိနေမှာဆိုတဲ့သဘောလိုပဲ ကမ္ဘာကုန်ဘယ်လောက်ပဲ ကျယ်ကျယ် မင်းကိုတော့ ဘယ်တော့မှ မေ့နိုင်မှာ မဟုတ်ပါဘူး ဆိုတဲ့ သဖြန်ပုဒ်လေးနဲ့ ချစ်သမျှကို ပတ်ပျိုးကို ပိတ်ထားတာ ကိုယ်က သိပ်သဘောကျတယ်
.
. . . ကမ္ဘာကုန်ကျယ်သရွေ့ဝယ်ဆိုတဲ့ စာသဘောလေး စိတ်ထဲရောက်လာရင် စာရေးဆရာ ချစ်စံဝင်းရေးတဲ့ ယသော်ဓယာ့အလွမ်းဆိုတဲ့ စာအုပ်အကြောင်းကလည်း စိတ်ထဲ ရောက်ရောက်လာတယ်။ ဒီနှစ်ခုကို ဘယ်လိုဆက်စပ်မိနေတာလဲဆိုတာ မစဉ်းစားတတ်တော့ပေမယ့် ကမ္ဘာကုန်ကျယ်သရွေ့ဆိုတာနဲ့ ယသော်ဓယာ့အလွမ်းစာအုပ်ကို ဖတ်တုန်းက ခံစားချက်လေးတွေက ရင်ထဲကို ရောက်ရောက်လာတာ
.
ငယ်ကချစ်တော့ အနှစ်တစ်ရာ မမေ့သာ
ငယ်ကချစ်တော့ အနှစ်တစ်ထောင် မမေ့ပေါင်
ငယ်ကချစ်တော့ အနှစ်တစ်သောင်း မမေ့ကောင်း
ငယ်ကချစ်တော့ အနှစ်တစ်သိန်း မမေ့ကိန်း
ငယ်ကချစ်တော့ အနှစ်တစ်သန်း မမေ့တမ်း
ငယ်ကချစ်တော့ အနှစ်ကုဋေ မမေ့ပေ . . . တဲ့
ယသော်ဓရာ့အလွမ်း စာအုပ်ထဲမှာ စာရေးဆရာ ချစ်စံဝင်းက သူ့အဖေဆုံးသွားတဲ့အချိန်မှာ သူ့အမေက သွားလေသူကို လွမ်းပြီး မနေတတ်မထိုင်တတ် ဖြစ်နေတာကို ယသော်ဓရာရဲ့ ခံစားချက်နဲ့ ထပ်တူပြု ရေးဖွဲ့ထားတယ်လို့ မှတ်မိနေတယ်
.
. . . အဲသည်စာအုပ်ကို ဖတ်တဲ့အချိန်တုန်းက အဖေ ဆုံးကာစ၊ သားတွေသမီးတွေ တော်တော်များများကလည်း ရေကြည်ရာမြက်နုရာ ထွက်သွားကြလို့ အမေ့နားမှာ လူနည်းနေချိန်၊ ကိုယ့်မှာ ယသော်ဓရာ့အလွမ်းကို ဖတ်တော့ အမေ့ကို မြင်ယောင်မိပြီး ငိုလိုက်ရတာ၊ အဖေသေတုန်းက ကိုယ်က အနားမှာ မရှိဘဲ အဖေသေတာကိုလည်း အိမ်မပြန်လိုက်ရတော့ ကိုယ့်ဘဝမှာ အဖေသေတယ်ဆိုတာ နဖူးတွေ့ဒူးတွေ့ မတွေ့ဖူးဘဲ လူပြောသူပြောနဲ့ပဲ သိခဲ့ရတာမို့ အဖေသေတာကို ဝမ်းနည်းစရာလို့ မအောက်မေ့ခဲ့တဲ့သူ၊ ယသော်ဓယာ့အလွမ်း စာအုပ်ကို ဖတ်မှ သေသွားတဲ့ အဖေကို လွမ်းလို့ မဟုတ်ဘဲ ကျန်ခဲ့တဲ့ အမေ့ကို သနားလို့ ငိုလိုက်ရတာဆိုတာ
.
. . . အော် သမုဒယသစ္စာ အရင်းတည်တော့ ဒုက္ခသစ္စာကြွင်းလေသည်ဆိုလား ဟောသည် လောကကြီးထဲမှာ တစ်ချို့ အစွဲအလမ်းတွေကလည်း ကမ္ဘာကုန်ကျယ်သရွေ့အထိများ ကိုယ့်အနားကပ်ပါးနေအုံးမလား စဉ်းစားမိရင်း
.
မောင်လွမ်းဝေ
၂၈ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၃

ယူကရိန်းအကျပ်အတည်းဆိုင်ရာ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ ရပ်တည်ချက်

. . . လက်ရှိဖြစ်ပွားနေတဲ့ ရုရှား-ယူကရိန်းစစ်ရေးပဋိပက္ခဆိုင်ရာ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ အချက် ၁၂ ရပ်ပါ ရပ်တည်ချက် သဘောထားတစ်ခုကို ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၄ ရက်စွဲနဲ့ ထုတ်ပြန်လိုက်တာကို တွေ့ရပြီး အဲသည်မှာ ဖော်ပြထားတဲ့ အချက် ၁၂ ချက်နဲ့ပတ်သက်လို့ အရင့်အရင်က တရုတ်တို့ ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ သဘောတရားတွေနဲ့ ပူးတွဲဖတ်ရှုမှသာ ပိုမိုနားလည်နိုင်လိမ့်မယ်ဆိုတာ တွေ့ရပါတယ်။
.
. . . တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ နိုင်ငံရေး၊ စစ်ရေး နဲ့ လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ ရပ်တည်ချက် သဘောတရားတွေကို ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၂၂ ရက်နေ့က စတင်ပြောကြားခဲ့တာဖြစ်ပြီး အဓိအားဖြင့် အချက် ၆ ချက်ပါခဲ့တာနဲ့အခု ပြောတဲ့ ယူကရိန်းဆိုင်ရာ တရုတ်ရဲ့ ရပ်တည်ချက်မှာလည်း အရင်ပြောခဲ့တဲ့ အချက်တွေ သဘောတရားတွေ ထပ်တူနီးပါး ထင်ဟပ်နေတာကို တွေ့ရပါတယ်။ #Link1
.
. . . လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ သဘောတရားတွေနဲ့ ပတ်သက်ရင် အရင်တုန်းက စပြီး သုံးခဲ့တဲ့ “Indivisible Security” ဆိုတဲ့ စကားရပ်အစား “the vision of common, comprehensive, cooperative and sustainable security” ဆိုတာကို သုံးသွားတာကို တွေ့ရပါတယ်။ #Link2 #Link3
.
. . . အချက် ၁၂ ချက်က ဘာတွေလဲဆိုရင်
1. နိုင်ငံအားလုံး၏ အချုပ်အခြာအာဏာကို လေးစားရေး
2. စစ်အေးခေတ် အတွေးအခေါ်များကို စွန့်လွှတ်ရေး
3. ရန်လိုတိုက်ခိုက်မှုများ ရပ်ဆိုင်းရေး
4. ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးမှုများ ပြန်လည်စတင်ရေး
5. လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာအကျပ်အတည်းများ ဖြေရှင်းရေး
6. အရပ်သားပြည်သူများနှင့် စစ်သုံ့ပန်းများအား ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရေး
7. နျူကလီးယားဓာတ်အားပေးစက်ရုံများလုံခြုံရေး
8. နျူလက်နက်အသုံးမပြုရေး
9. ကောက်ပဲသီးနှံများတင်ပို့ရောင်းချနိုင်ရေး
10. တစ်ဘက်သတ် အရေးယူပိတ်ဆို့မှုများ ရပ်ဆိုင်းရေး
11. စက်မှုလုပ်ငန်းနှင့်ထောက်ပံ့ရေးကွင်းဆက်များ မပြတ်တောက်ရေး
12. ပဋိပက္ခအလွန်ကာလ ပြန်လည်တည်ဆောက်ရေး တို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
.
. . . အမေရိကန်တို့ကတော့ ထုံးစံအတိုင်း တရုတ်ရဲ့ ရပ်တည်ချက်ကို လက်မခံတဲ့သဘော လေသံပစ်လာကြပါတယ်။ အဲသည်နေ့မှာပဲ လုပ်တဲ့ တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ သတင်းထောက်တွေအမေးကို ပြောခွင့်ရ ပုဂ္ဂိုလ် ပြန်ဖြေခဲ့တာက တရုတ်ကတော့ သူတို့ဟာ ဘယ်နိုင်ငံဘက်ကမှ ရပ်တည်နေတာ မဟုတ်ဘူး၊ ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် စေ့စပ်ဆွေးနွေးကြဖို့ရယ် သမိုင်းရဲ့မှန်ကန်တဲ့အပိုင်းမှာရယ် တရုတ်က ရပ်တည်နေတာလို့ ပြောပါတယ်။ #Link4
.
. . . Nord Stream ဓာတ်ငွေ့ပိုက်လိုင်းပေါက်ကွဲတဲ့ ကိစ္စနဲ့ပတ်သက်ပြီး တရုတ်ရဲ့ အမြင်ကို မေးရာမှာလည်း ဒီကိစ္စကို နေတိုးနိုင်ငံတွေက စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးလုပ်နေတယ်ဆိုတာ သူတို့အချင်းချင်းလက်ချက်တွေပဲမို့ ဘာမှ မထူးဘူး၊ တွေ့ရှိချက်တွေကိုလည်း ယုံကြည်နိုင်လောက်စရာ မရှိဘူးလို့ ပြောပြီး ကုလသမဂ္ဂက စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးလုပ်မယ်ဆိုရင်တော့ သူတို့ ထောက်ခံမယ်လို့ ပြောပါတယ်
.
. . . တရုတ်မိုးပျံပူပေါင်းကိစ္စကို ပြောရာမှာ သမ္မတဘိုင်ဒင်က ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့ကတည်းက မိုးပျံပူပေါင်းကို ပစ်ချဖို့ အမိန့်ပေးထားပြီး ပျက်ကျလာတဲ့ အပိုင်းအစတွေကို စုစည်းလေ့လာစုံစမ်းနေတာ လေးပတ်ရှိသွားပြီ၊ အခုထိ ဘာတွေ့ရှိချက်ကိုမှ မထုတ်ပြန်နိုင်တာ အဲသည် စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုရဲ့ ပွင့်လင်းမြင်သာမှု ရိုးသားမှုကို မေးခွန်းထုတ်ရလိမ့်မယ်၊ ဘာမှ မတွေ့ရသေးဘဲ တရုတ်ကို နာမည်ဖျက်ချင်တာနဲ့ သူတို့ပြည်တွင်းနိုင်ငံရေး အမှတ်လိုချင်တာနဲ့ တရုတ်မိုးပျံပူပေါင်းကို ရမယ်ရှာတာလို့ ဆိုပါတယ်။
.
ဗိုလ်ကောင်း
၂၆ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၃
.

REAIM 2023

. . . ဉာဏ်ရည်တုနည်းပညာကို စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်တွေမှာ တာဝန်သိသိသုံးကြဖို့ (Responsible Use of IA in Military Domain – REAIM 2023) ဖိုရမ်ကို ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် နယ်သာလန်နိုင်ငံ the Hague မြို့မှာ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၅-၁၆ နှစ်ရက် ကျင်းပခဲ့ရာမှာ တရုတ်နဲ့ အမေရိကန်အပါအဝင် နိုင်ငံပေါင်း တစ်ရာကျော်က အစိုးရအဖွဲ့ဝင်အကြီးအကဲ အယောက် ၈၀ အပါအဝင် အဖွဲ့အစည်းအသီးသီးက တက်ရောက်သူပေါင်း နှစ်ထောင်ကျော် ရှိခဲ့ပါတယ်။ ရုရှားကိုတော့ မဖိတ်ခဲ့ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ အဲသည်ထဲမှာ ဉာဏ်ရည်တုနည်းပညာကို တာဝန်သိသိ သုံးကြရေး တိုက်တွန်းချက် Call to Actionကို နိုင်ငံပေါင်း ၆၀ ကျော်က လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကြပြီး အစ္စရေးကတော့ မထိုးခဲ့ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ #Link1
.
. . . Call to Action မှာ အချက် ၂၅ ချက်ပါဝင်ပြီး အနှစ်ချုပ်ကတော့ နိုင်ငံအားလုံးဝိုင်းဝန်းထိန်းသိမ်းဆောင်ရွက်ကြဖို့ ဖြစ်တယ်ဆိုတာကို တွေ့ရပါတယ်။ #Link2
.
. . . တစ်ဆက်တည်း ဆိုသလိုပဲ အမေရိကန်နိုင်ငံကလည်း ဒါနဲ့ပတ်သက်ပြီး သူတို့နိုင်ငံရဲ့ သဘောထား ရပ်တည်ချက်ကို အချက် ၁၂ ချက် ပါဝင်တဲ့ နိုင်ငံရေးကြေငြာစာတမ်း (Political Declaration on Responsible Military Use of Artificial Intelligenc and Autonomy) အဖြစ် ထုတ်ပြန်လိုက်တာကို တွေ့ရပါတယ်။ စာတမ်းအနှစ်ချုပ်ကတော့ ဉာဏ်ရည်တုနည်းပညာကို အားသွန်ခွန်စိုက် လုပ်လာကြရာမှာ နိုင်ငံတကာလုံခြုံရေးအပေါ်မှာ ဂယက်ရိုက်လာတာ၊ ဉာဏ်ရည်တုကို စစ်ရေးမှာ သုံးမယ်ဆိုရင် နိုင်ငံတကာဥပဒေတွေ၊ အထူးသဖြင့် နိုင်ငံတကာ လူသားချင်းစာနာမှုဥပဒေတွေကို လိုက်နာဖို့ လိုတဲ့အပြင်၊ ဉာဏ်ရည်တုကို အသုံးပြုရာမှာ လူထိန်းချုပ်မှုစနစ်ကို မလွဲမသွေထားဖို့ လိုတယ်ဆိုတာ၊ ဒီကြေညာစာတမ်းက အမေရိကန်အစိုးရရဲ့ သဘောထားသာဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတွေအနေနဲ့ မဖြစ်မနေလိုက်နာဖို့တော့ မလိုပါဘူး ဆိုတာကို ထည့်သွင်းရေးသားထားတာကို တွေ့ရပါတယ်။ #Link3
.
. . . အထက်မှာပြောခဲ့တဲ့ Call to Action နဲ့ အမေရိကန်အစိုးရကြေညာစာတမ်း တို့က မဖြစ်မနေ လိုက်နာစရာ မလိုတဲ့အပေါ်မှာ ဒါဟာ လျော့ရဲလွန်းတယ်ဆိုပြီး ဝေဖန်နေကြတာတွေ ရှိပေမယ့် နောက်ပိုင်းမှာတော့ မဖြစ်မနေ လိုက်နာရမယ့် နိုင်ငံတကာဥပဒေဆန်တဲ့ ကန့်သတ်ချက်တွေ စည်းမျဉ်းတွေ ထွက်လာမယ်လို့ မျှော်လင့်ရပါတယ်။ ဉာဏ်ရည်တုဆိုင်ရာကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာကော်မရှင်တစ်ရပ်ကိုလည်း ဖွဲ့စည်းကြဖို့ ပြောနေကြတော့ ဒါကပဲ ဆက်ပြီး ထိန်းသိမ်းကြပ်မတ်သွားမယ် ထင်ပါတယ် #Link4
.
. . . REAIM 2023 ဟာ နယ်သာလန်နဲ့ တောင်ကိုရီးယားတို့ ပူးပေါင်းပြီး ပထမဆုံးအကြိမ် ကျင်းပတဲ့ ဖိုရမ်ဖြစ်ပြီးတော့ လာမယ့်နှစ်မှာလည်း အလားတူ နှစ်နိုင်ငံပေါင်းပြီး တောင်ကိုရီးယားမှာ ကျင်းပမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
.
. . . ChatGPT လောက်နဲ့ ရပ်မနေဘဲ နိုင်ငံရေး၊ စစ်ရေး၊ ကာကွယ်ရေး၊ လုံခြုံရေး နဲ့ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးတွေအပေါ်မှာ ဉာဏ်ရည်တုနည်းပညာ ဘယ်လိုတွေ သက်ရောက်မလဲ ဆိုတာကို သတိကြီးကြီးထား စောင့်ကြည့်နေရဖို့
.
ဗိုလ်ကောင်း
၂၆ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၃

All In

နေပြည်တော် ဥတ္တရသီရိ Ocean အနီး 

NDS 21 သူငယ်ချင်းများ နုတ်ဆက်ပွဲ

The Pattern

 

စက်ပစ်ကွင်း

 

စက်ပစ်ကွင်းက တောပန်းလေးများ

 

Illusion

 Intake Day 

သစ်ရွက်ခြောက်တို့ကြွေ

 

နွေကျောင်းပိတ်ရက်အတွက်

 NISA စာအုပ်ဈေးပွဲတော်မှ ဝယ်လာသောစာအုပ်များ

ပန်းပွင့်သေးသေးလေး

 

အင်ကြင်း

 ပန်းမြိုင်လယ်ဥယျာဉ်

ပန်းခရမ်းပြာ

 ဆီဆိုင်အနီး စမ်းချောင်းဘေး

သာမန်မဟုတ်သောအခြေအနေ

According to the press release of the state media, the NDSC will issue necessary statement on the 1st of February.


Many people are expecting an extension of the state of emergency for another six months since the press release leaves a hint about “the current situation is not normal yet “ which has opened the window of extraordinary interpretation of the section 425 of the constitution for granting the extension more than twice.
It is believed that someone might have sought the interpretation of the section 425 from the constitutional tribunal.
Who is someone?
The acting president in the name of the president?
The speaker of the lower house?
The chief justice of the Supreme Court?
Or
The chairman of the election commission?

လူငယ်နှင့် စာပေပွဲတော်

 

စိန်ရတုပြည်ထောင်စုနေ့ အထိမ်းအမှတ် လူငယ်နှင့် စာပေပွဲတော်

MICC2 Nay Pyi Taw

The Pride of Burma

 သောက်ကကြီး

ပန်းမြိုင်လယ်ဥယျဉ်

မဟာလှေခါး

 မဟာလှေခါး ရွှေစံကားနှင့် ရွှေသားရွှေရည် ထိန်ကြည်သစ်လင်း ပပဝင်းကုန်သော

အဆင်းလှဆန်း

 ပန်းမြိုင်လယ်ဥယျဉ်

တမာ ခရမ်း

 ပျဉ်းမနား အိုကေ အအေးဆိုင်ရှေ့

Current World Affairs 2022

 

မောင်မခေါ်နွယ် Combretum latifolium blume

အလက ကျောင်းမျက်နာချင်းဆိုင် စမ်းချောင်းစပ်

 

Food for Thoughts on the Independence Day

. . . လွတ်လပ်ရေးနေ့မှာ အင်္ဂလိပ်လိုပြောတာဆိုတာလေးတွေ ပြိုင်ပွဲ ထည့်မယ်ဆိုတော့ အကိုကြီး တစ်ဖွဲ့လောက် ဖွဲ့ပေးဆိုလို့ ကိုယ်နဲ့ ပုံမှန်စကားဝိုင်းဖွဲ့နေကျ ညီလေးတွေ ညီမလေးတွေနဲ့ တစ်ဖွဲ့ဖွဲ့လိုက်တယ်။ ကိုယ်တွေက English Language Club ဖွဲ့ထားပြီး အပတ်စဉ် တစ်ပတ်တစ်ရက် ဆုံကြပြီး ပြောနေဆိုနေကျဆိုတော့ အပန်းလည်း မကြီးလှပါဘူး၊ ခေါင်းစဉ်တစ်ခုခု တင်ပေးလိုက်ပြီး ထင်ရာမြင်ရာ ဝိုင်းဆွေးနွေးနေကြတာအပြင် အင်္ဂလိပ်စာစကေးလည်း ကောင်းကြတဲ့သူတွေဆိုတော့ ကိုယ်တွေအတွက်က အေးဆေးပါ
.
. . . ဒီဝင်းထဲမှာ ပထမဆုံးလုပ်တဲ့ ပွဲမို့ စကားဝိုင်းဆွေးနွေးပွဲဆိုတာ ဒီလိုလုပ်ရတယ်လို့ ဥပမာကောင်းပြဖို့က အဓိက ဖြစ်ပြီး ဆုရတာတွေ မရတာတွေလည်း စိတ်မဝင်စားဘဲ ကိုယ့်အပိုင်းကိုယ် အကောင်းဆုံးဖြစ်အောင် ပြင်ဆင်ကြဖို့ တစ်ဖွဲ့လုံး သဘောတူကြတယ်။ ကိုယ်က စကားဝိုင်းထိန်းကျောင်းသူ moderator လုပ်မယ် ညီလေးနှစ်ယောက် ညီမလေးနှစ်ယောက်နဲ့ စုစုပေါင်း ငါးယောက်၊ ဘာတွေ ဆွေးနွေးကြမယ်ဆိုတာကတော့ အချင်းချင်း တိုင်ပင်ကြပြီး ခေါင်းစဉ်သဘောမျိုးလေးတွေ ထုတ်တယ်၊ ယောက်ျားလေးတစ်လှည့် မိန်းကလေးတစ်လှည့် အကြောင်းအရာ လေးပင်တာတစ်လှည့် ပေါ့ပါးတာတစ်လှည့် ပျင်းစရာမကောင်းအောင် ပြောကြမယ်လို့ လည်း သဘောတူကြတယ်၊ အားလုံးက သူ့နည်းသူ့ဟန်နဲ့ အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကားစကေး ကောင်းပြီးသားတွေမို့ ကိုယ့်အပိုင်းကိုယ် တာဝန်ယူပြီး ပြင်ဆင်ကြတာမို့ ကိုယ့်အတွက်လည်း ပေါ့ပေါ့ပါးပါးပါပဲ၊ တစ်ယောက်ပြင်ဆင်တာကို အခြားသူတွေက ဝိုင်းပြီး အကြံပေးကြတာမျိုးကလွဲရင် ဘာမှ သိပ်လုပ်ပေးစရာမလိုခဲ့ဘူး
.
. . . ဒီကြားထဲ အင်မတန်ကြောက်တတ်တဲ့ ဌာနက လူတွေကိစ္စက ရှိသေးတယ်၊ ကိုယ်တို့အလုပ်လုပ်နေတဲ့ Team မှာက ဌာနတော်တော်များများက လာစုပြီးလုပ်နေကြတာမို့ ကိုယ့်အဖွဲ့မှာကလည်း ဌာနက နည်းနည်းစုံတယ်ပြောရမယ်၊ အဲသည်မှာ အရင်ဆုံးစုဖွဲ့တုန်းက စိတ်အားထက်ထက်သန်သန်နဲ့ စိတ်ဝင်တစား ပါထားတဲ့ ညီလေးတစ်ယောက်က ကိုယ့်ကို အကျိုးအကြောင်း လာပြောတယ်၊ သူပြောပုံအရဆို ကိုယ်တွေက ပြောမယ့် စာသားကိုတောင် သူတို့ဌာနဆီ အရင်တင်ပြီး ဆင်ဆာအစစ်ခံရအုံးမယ့်ပုံ၊ ဆောရီးပဲလေ၊ ညီလေးရဲ့ စိတ်အားထက်သန်မှုနဲ့ ပြောချင်ဆိုချင်စိတ်ကို သူတို့က ကြိုးချည်လိုက်သလို ဖြစ်တာမို့ စင်ပေါ်တက်ပြောတဲ့အထဲ မပါစေတော့ဘဲ ပြင်ဆင်တဲ့အခါ ဝိုင်းကူပေးဖို့ပဲ စီမံလိုက်ရတယ်။
.
. . . အကြီးမားဆုံး စိန်ခေါ်မှုကတော့ ငါးယောက်လုံးဆုံကြဖို့ ခက်တဲ့ ကိစ္စပဲ၊ အစောပိုင်း ပြင်ဆင်ချိန်တွေမှာ ဆုံနိုင်ခဲ့ကြပေမယ့် တကယ်တမ်း လေ့ကျင့်ကြမယ်ဆိုတော့ မဆုံနိုင်ကြတော့ဘူး၊ ပွဲနေ့ နီးလာလေလေ အလုပ်တွေက များကြလေလေ ဆုံကြဖို့ ခက်လေလေပဲ၊ ပြောရမယ်ဆိုရင် စင်ပေါ်ရောက်တော့မှသာ တကယ်ဆုံပြီး ပြောဖြစ်ကြတဲ့သဘောပဲ၊ ဒါတောင်မှ အဲသည်နေ့ မနက်ပိုင်းမှာ ခဏလောက်တောင် မဆုံနိုင်ကြလို့ မနည်းလူစုပြီး ခေါ်ခဲ့ရတာ
.
. . . မူလတန်း၊ အလယ်တန်း၊ အထက်တန်း၊ အခြားအဆင့် အမျိုးသားအမျိုးသမီး၊ မိသားစုဝင်တွေ အိမ်ထောင်ဘက်တွေ၊ အရာရှိ အမျိုးသားအမျိုးသမီး၊ တစ်ဦးချင်း စကားပြောပြိုင်တာ၊ နှစ်ယောက်တွဲ၊ ငါးယောက်တွဲ ဆွေးနွေးကြတာတွေပြီးတော့ ကိုယ်တို့ ငါးယောက်ဆွေးနွေးတဲ့အလှည့်က နောက်ဆုံးမို့ ညနေတော်တော် နောက်ကျနေပြီး ပရိသတ်လည်း မရှိတော့ပေမယ့် ဒိုင်အဖွဲ့ကတော့ စိတ်ဝင်တစားရှိတာမို့ ပြင်ဆင်ထားရကျိုးနပ်တယ်လို့ ဆိုနိုင်တယ်
.
. . . ကိုယ်ကတော့ ပြိုင်ပွဲသုံးရက်မှာ အချိန်နည်းနည်းပဲ အကဲခတ်ခွင့်ရတဲ့ အခြေအနေအရဆို စင်ပေါ်တက်လာကြတဲ့ ကလေးတွေအပါအဝင် တော်တော်များများက ထိုက်သင့်တဲ့ အရည်အသွေးရှိကြတာကို မြင်ရတယ်၊ ဒိုင်အဖွဲ့က ညီကိုတွေ အပြောအရလည်း အလယ်တန်း အထက်တန်းကလေးတွေကအစ တော်တော်လေး ပြင်ဆင်ထားကြပြီး ကောင်းကြတယ်လို့ သိရတာ ဝမ်းသာစရာပါပဲ
.
. . . ပြိုင်ပွဲဆိုတော့ ပထမတို့ ဒုတိယတို့ ရှိတာပေါ့လေ၊ အဖွဲ့လိုက်ပြိုင်ပွဲမှာ ကိုယ်တို့ ရုံးကချည်းပဲ ငါးယောက်နှစ်ဖွဲ့လုံးက ပ နဲ့ ဒု ရတာကတော့ သိပ်စိတ်လှုပ်ရှားစရာ မရှိလှပါဘူး။ စကားဝိုင်းဆွေးနွေးပွဲဆိုတာ ဒီလိုလုပ်ရတယ်ဆိုတာ ဥပမာကောင်းပြနိုင်ခဲ့တာက ပထမရတာထက် ပိုပြီး ကျေနပ်စရာကောင်းပါတယ်။ နောင်အခါ ဒီလိုပြိုင်ပွဲမျိုးတွေရှိရင် ကိုယ်တို့ပြောခဲ့တဲ့ မှတ်တမ်းဗီဒီယို ပြန်ကြည့်ကြတာပေါ့။ လောလောဆယ်တော့ နှစ်ဖွဲ့ပေါင်းဆုရတဲ့ ပိုက်ဆံ နဲ့ တစ်နေရာရာ သွားကဲကြဖို့ ဆိုင်ရွေးနေတာ
.
ဗိုလ်ကောင်း
၉ ဇန်နဝါရီ ၂၀၂၃
.
မှတ်ချက်။ ပုံလေးတင်ချင်တာ နောက်ခံစာသားကို သဘောမကျလို့ မတင်တော့ပါဘူး၊ နောင်အခါတွေမှာတော့ နောက်ခံစာသားရေးတဲ့အခါ ပြင်ဆင်ချိန်အမီ သိတဲ့တတ်တဲ့သူတွေနဲ့ သေချာ တိုင်ပင်ပြီးရေးကြဖို့တော့ ပြောလိုက်တာပဲ၊ တာဝန်ခံတစ်ယောက်ပြောင်းလို့ အခုလိုမျိုး ထပ်ပြီးလွဲကောင်းတော့ လွဲအုံးမှာပေါ့လေ

သီချင်းဆိုပြိုင်ပွဲ

ပြိုင်ပွဲရယ်ဘာရယ်တော့ မသိခဲ့ဘူးပေါ့ ဆိုမလားဆို ဆိုမယ်ပေါ့ သီချင်းက တီးရနည်းနည်းခက်တယ် ပြောင်းပေးလို့ရမလားဆိုတော့ မပြောင်းပါရစေနဲ့ဆိုပြီး အားနာနာနဲ့လေ့ကျင့် တိုင်တွေလည်းပတ်ကြတာပေါ့၊ တကယ်ဆိုတဲ့အချိန်ကျ အဆင်ပြေပါစေဆိုပြီး သံဗုဒ္ဓေ ၃၂ ခေါက်လောက်ရွတ်ရတယ် အိုကေတယ်ပေါ့ ပြီးသွားပြီပေါ့
.
ဟော အခုကျတော့ နောက်လယ်ဗယ်တစ်ခု ထပ်ပြိုင်ရဖို့တဲ့ ဖုန်းဆက်လာတယ် ဘာသီချင်းလဲတဲ့ အရင်သီချင်းပဲလို့ အကြောင်းပြန်လိုက်တယ်
.
တီးဝိုင်းအဖွဲ့က ဝိုင်းပြီးဩဘာပေးကြအုံးတော့မှာပဲ