အိႏိၵယႏိုင္ငံမွာ ေလးစားစရာေကာင္းတဲ့ ကမာၻသိ ႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္မ်ား ရွိပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ မဟတၱမဂႏၵီ ဂ်ဝါဟလာေန႐ူး စသည္ျဖင့္ေပါ့။ သို႕ေသာ္လည္း သူတို႕ကို သာမန္ ႏိုင္င့ံေခါင္းေဆာင္မ်ားအျဖစ္သာ သိမွတ္ထားၾကေပမယ့္ ဘုရားေလာင္းတစ္ဆူရယ္လို႕ေတာင္ အသိအမွတ္ျပဳ ယံုၾကည္ထားၾကတဲ့ ေခါင္းေဆာင္တစ္ေယာက္လည္း ရွိေနပါေသးတယ္။ အိႏၵိႏိုင္ငံက ေနရာတစ္ခ်ိဳ႕မွာ သူ႕႐ုပ္တုကို ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေတြ႕ျမင္ႏိုင္ၾကပါတယ္။ ပံုစံကေတာ့ မ်က္မွန္တပ္ထားတဲ့ လူႀကီးတစ္ေယာက္ လက္ထဲမွာ စာအုပ္ႀကီး တစ္အုပ္လည္း ကိုင္လို႕ေပါ့။ သူဘယ္သူလဲ။ သူက ဘာေတြလုပ္ခဲ့တာလဲ။ သူ႕ကို ဘာလို႕ ဘုရားေလာင္းလို႕ သမုတ္ၾကတာလဲ။ သူ႕႐ုပ္တုေသးေသးေလးေတြ ေရာင္းတဲ့ဆိုင္မွာ သူ႕အေၾကာင္းေမးၾကည့္ေတာ့ သူက ဘုရားတစ္ဆူလို႕ေတာင္ ေျပာပါတယ္။ သူ႕ကို ဘာလို႕ ဒီေလာက္ေတာင္ ကိုးကြယ္ဆည္းကပ္ၾကတာလဲ။
သူ႕ကို အမ်ားစုက ေဒါက္တာ အမ္ဘက္ကာ လို႕ေခၚၾကပါတယ္။ နာမည္အျပည့္အစံုကေတာ့ ဘင္ရာအို ရမ္ဂ်ီ အမ္ဘက္ကာ (Bhimrao Ramji Ambedkar) ျဖစ္ပါတယ္။ သူ႕ကို ဘာဘာဆာဟိ လို႕လည္း လူသိမ်ားပါတယ္။ သူ႕အလုပ္ေတြကေတာ့ ဥပေဒပညာရွင္ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ အေတြးအေခၚပညာရွင္ မႏုႆေဗဒပညာရွင္ သမိုင္းပညာရွင္ စီးပြားေရးပညာရွင္ ေက်ာင္းဆရာ အယ္ဒီတာ စာေရးဆရာ ေတာ္လွန္ေရးသမား စကားေျပာေကာင္းသူ အိႏၵိယမွာ ဗုဒၶဘာသာကို ျပန္လည္ထြန္းကားလာေအာင္ စြမ္းေဆာင္ခဲ့သူ ဇာတ္နိမ့္ဗုဒၶဘာသာမ်ားရဲ႕ အခြင့္အေရးကို ဦးေဆာင္ႀကိဳးပမ္းခဲ့သူ စသည္ျဖင့္ မ်ားျပားလွပါတယ္။ သူ႕ရဲ႕ ႀကီးက်ယ္ထင္ရွားလွတဲ့ အလုပ္ႀကီးတစ္ခုကေတာ့ အိႏၵိယႏိုင္ငံ အေျခခံဥပေဒႀကီးကို ဦးေဆာင္ ေရးဆြဲခဲ့ျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
အိႏၵိယႏိုင္ငံမွာ အျခားသူေတြက ထိမိကိုင္မိရင္ေတာင္ သနတယ္လို႕ အယူရွိၾကတဲ့ နိမ့္က်လွတဲ့ အမ်ိဳးဇာတ္တစ္ခု ရွိပါတယ္။ အမ္ေဘကာက အဲသည္အမ်ိဳးဇာတ္က ေပါက္ဖြားလာခဲ့တာပါ။ သူဟာ ဟိႏၵဴေတြရဲ႕ အမ်ိဳးဇာတ္ခြဲျခားမွဳကို ဆန္႕က်င္တဲ့ လွဳပ္ရွားမွဳေတြကို ဦးေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။ သူဟာ ဗုဒၶဘာသာကို ကူးေျပာင္းခဲ့ၿပီး ဇာတ္နိမ့္ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာကိုလည္း ေထရဝါဒဗုဒၶဘာသာဝင္အျဖစ္ကို ကူးေျပာင္းသြားေအာင္ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ အိႏၵိယ အရပ္ဘက္ပုဂၢိဳလ္ေတြကို ခ်ီးျမွင့္တဲ့ အျမင့္ဆံုးေသာ ဘားရက္ရတ္နာဘြဲ႕ (Bharat Ratna) ကို ၁၉၉၀ ခုႏွစ္မွာ ရရွိခဲ့ပါတယ္။
အခက္အခဲေတြ အတားအဆီးေတြ အမ်ားႀကီးကို ေက်ာ္ျဖတ္ၿပီးေနာက္ ဇာတ္န္ိမ့္ေတြကို ေကာလိပ္ပညာသင္ၾကားခြင့္ရေအာင္ စြမ္းေဆာင္ေပးႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ဥပေဒဘြဲ႕နဲ႕ ေဒါက္တာဘြဲ႕ေတြ ရေအာင္ ႀကိဳးစားေနရင္း ဥပေဒဆိုင္ရာ သုေတသနေတြ ျပဳလုပ္ေနရင္း စီးပြားေရးနဲ႕ ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ ေလ့လာမွဳေတြ ျပဳလုပ္ေနရင္းနဲ႕ အိႏၵိယဇတ္နိမ့္မ်ားရဲ႕ လူမွဳေရး လြတ္လပ္ခြင့္နဲ႕ ႏိုင္ငံေရးအခြင့္အေရးေတြ ရေအာင္ စာေတြေရးသား ႀကိဳးစားလုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။
သူ႕ကို အိႏၵိယႏိုင္ငံသားတစ္ခ်ိဳ႕ေတြက ဗုဒၶဘုရားအေလာင္းေတာ္ (ေဗာဓိသတၱ) လို႕ သမုတ္ၾကေပမယ့္ သူကေတာ့ သူ႕ကိုယ္သူ ေဗာဓိသတၱလို႕ ေျပာၾကားခဲ့ျခင္း မရွိပါဘူး။
အမ္ေဘကာကို အိႏၵိယႏိုင္ငံအလယ္ပိုင္း မာဒရာပရာဒက္ရွ္ျပည္နယ္ က Mhow လို႕ေခၚတဲ့ တပ္ၿမိဳ႕ေလးမွာ ေမြးဖြားခဲ့ပါတယ္။ ေမာင္ႏွမ ဆယ့္ေလးေယာက္မွာ အငယ္ဆံုးျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႕ဟာ မရာသီစကားေျပာ မိသားစုျဖစ္ၿပီး မဟာရပ္ရွၾတာျပည္နယ္ ရတနာဂီရိခ႐ိုင္ကလာတဲ့ အမ်ိဳးအေဆြေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႕ဟာ ဇာတ္နိမ့္မ်ိဳး႐ိုးျဖစ္ၿပီး လူမွဳေရးနဲ႕ စီးပြားေရးေတြမွာ ခြဲျခားဆက္ဆံခံခဲ့ရပါတယ္။ သူရဲ႕ ဘုိးဘြားေတြက ၿဗိတိသွ် အေရွ႕အိႏၵိယ ကုမၸဏီ တပ္ဖြဲ႕မွာ အမွဳထမ္းခဲ့ၾကပါတယ္။ သူ႕အေဖက အိႏၵိယတပ္မေတာ္က စစ္မွဳထမ္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဖေအလုပ္သူက မာရသီနဲ႕ အဂၤလိပ္စကားကို ေသစာရွင္စာေလာက္သာ တတ္ခဲ့ေပမယ့္ သားသမီးေတြကို စာႀကိဳးစားဖို႕ အားေပးခဲ့တယ္။ အမ်ိဳးဇာတ္ခြဲျခားမွဳေတြ ရွိေနတဲ့ၾကားထဲက အစိုးရေက်ာင္းမွာ သားသမီးေတြ ပညာသင္ၾကားႏိုင္ေအာင္ အားထုတ္ခဲ့တယ္။ အမ္ေဘကာနဲ႕ အမ်ိဳးဇာတ္တူ ေက်ာင္းသားေတြဟာ ဆရာဆရာမေတြရဲ႕ လ်စ္လွ်ဴ႐ွုမွဳကိုလည္း ခံခဲ့ရပါတယ္။ အတန္းထဲမွာေတာင္ ထုိင္ခြင့္မရၾကပါဘူး။ သူတို႕က ေရေသာက္ခ်င္ရင္ေတာင္ ဇာတ္ျမင့္ေတြက ေလာင္းခ်ေပးတဲ့ေရကို လက္နဲ႕ ခံေသာက္ရပါတယ္။ ေရခြက္ကိုေတာင္ လက္နဲ႔ ထိလို႕ မရပါဘူး။ ဒါေတာင္မွ ေက်ာင္းက အလုပ္သမားက ေလာင္းခ်ေပးမွ ေသာက္ခြင့္ရတာပါ။ ေရေလာင္းခ်ေပးမယ့္ အလုပ္သမား မရွိရင္ ေရေသာက္လို႕မရတဲ့ ဘဝပါ။ သူ႕အေဖ တပ္က အနားယူၿပီးေတာ့ သူတို႕မိသားစု Satara ကိုေျပာင္းပါတယ္။ ေျပာင္းၿပီးႏွစ္ႏွစ္ေလာက္ေနေတာ့ အေမဆံုးသြားပါတယ္။ သူတို႕ေမာင္ႏွမတစ္ေတြကို အေဒၚက ေစာင့္ေရွာက္ခဲ့တာပါ။ ေမာင္ႏွမေတြထဲမွာ အမ္ေဘကာ တစ္ေယာက္ပဲ အထက္တန္းေက်ာင္းကို ေအာင္ခဲ့ပါတယ္။
၁၈၉၇ ခုႏွစ္မွာ သူတို႕မိသားစု ဘံုေဘကို ေျပာင္းသြားၿပီး အယ္လ္ဖင္စတုန္း အထက္တန္းေက်ာင္းမွာ ေက်ာင္းတက္ခဲ့ပါတယ္။ အဲသည္ေက်ာင္းမွာ သူဟာ တစ္ဦးတည္းေသာ ဇာတ္နိမ့္ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၀၆ ခုႏွစ္မွာေတာ့ အသက္ကိုးႏွစ္အရြယ္ ရာမာဘီနဲ႕ လက္ထပ္ပြဲျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။
ေနာက္တစ္ႏွစ္ျဖစ္တဲ့ ၁၉၀၇ ခုႏွစ္မွာ တကၠသိုလ္ဝင္တန္း ေအာင္ျမင္ၿပီးေတာ့ အယ္လ္ဖင္စတုန္း ေကာလိပ္မွာ ပထမဆံုးေသာ ဇာတ္နိမ့္အႏြယ္ဝင္ေက်ာင္းသားအျဖစ္ တက္ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ အဲသည္ေအာင္ျမင္မွဳဟာ သူ႕ရဲ႕ ဇာတ္နိမ့္အႏြယ္ဝင္ေတြကို စိတ္အားထက္သန္ေစခဲ့ပါတယ္။
၁၉၁၂ ခုႏွစ္မွာ ဘံုေဘတကၠသိုလ္ကေန စီးပြားေရးနဲ႕ႏိုင္ငံေရးသိပၸံဘြဲ႕ ရခဲ့ၿပီး ျပည္နယ္အစိုးရမွာ အလုပ္ဝင္လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၁၃ ခုႏွစ္မွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကို ေျပာင္းေရႊ႕ခဲ့ပါတယ္။ ျပည္နယ္အစိုးရက ခ်ီးျမွင့္တဲ့ တစ္လ စတာလင္ေပါင္ ၁၁.၅၀ ပညာသင္ဆုကို သံုးႏွစ္ရရွိခဲ့ၿပီး ကိုလံဘီယာတကၠသိုလ္မွာ ဘြဲ႕လြန္ဆက္တက္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၁၅ ဇြန္လမွာ အိႏၵိယေရွးေဟာင္းကူးသန္းေရာင္းဝယ္ေရးဆိုင္ရာ ေလ့လာခ်က္စာတမ္းတင္ၿပီး စီးပြားေရးပညာ လူမွဳေရးပညာ သမိုင္း အေတြးအေခၚပညာ မႏုႆေဗဒပညာရပ္ေတြနဲ႕ မဟာဘြဲ႕ ရရွိခဲ့ပါတယ္။
၁၉၁၆ ခုႏွစ္မွာ ေနာက္ထပ္မဟာဘြဲ႕တစ္ဘြဲ႕အတြက္ ကမ္းလွမ္းခဲ့ပါတယ္။ အဲသည္ႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလမွာ ေရွ႕ေနစာေမးပြဲအတြက္ ေလ့လာခဲ့ၿပီး လန္ဒန္စီးပြားေရးပညာေက်ာင္းမွာ ေဒါက္တာဘြဲ႕အတြက္ စတင္ႀကိဳးပမ္းခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၁၇ ဇြန္လမွာ သူ႕ရဲ႕ ပညာသင္ဆုကာလၿပီးဆံုးလို႕ အိႏၵိယကို ျပန္သြားရေပမယ့္ ေလးႏွစ္အတြင္းမွာပဲ သူ႕ရဲ႕ ပါရဂူဘြဲ႕စာတမ္း (အိႏၵိယ႐ူပီး) ကို တင္သြင္းဖို႕ အေမရိကန္ကို ျပန္လာခြင့္ ရခဲ့ပါတယ္။ သူစုေဆာင္းထားတဲ့ စာအုပ္ေတြ ကို တင္ေဆာင္သြားတဲ့ သေဘၤာဟာ ဂ်ာမန္ေရငုပ္သေဘၤာက ေတာ္ပီဒိုနဲ႕ ႏွစ္ျမွပ္ခဲ့လို႕ သူ႕စာအုပ္ေတြ ဆံုး႐ွံဳးခဲ့ရပါတယ္။ သူ႕ကိုပညာသင္ေပးခဲ့တဲ့ ျပည္နယ္အစိုးရမွာ အလုပ္လုပ္ေပးရမယ္ဆိုၿပီး သူ႕ကို စစ္ဘက္လက္ေထာက္ ခန္႕အပ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီအလုပ္ကိုေတာ့ သူ ခဏပဲ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။
.jpg)
အဲသည္ေနာက္ သူ႕မိသားစုအတြက္ အလုပ္လုပ္ဖို႕ ႀကိဳးစားခဲ့ရတယ္။ အလြတ္သင္ဆရာ စာရင္းကိုင္အလုပ္ေတြကို လုပ္ခဲ့ေပမယ့္ သူ႕ကို ဇာတ္နိမ့္မ်ိဳး႐ိုးမွန္း သိၾကတဲ့အခါ သူအလုပ္ျပဳတ္ခဲ့ရျပန္ပါတယ္။ ၁၉၁၈ ခုႏွစ္မွာ ဘံုေဘေကာလိပ္ ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ စီးပြားေရးပညာ ပါေမာကၡ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြနဲ႕ အဆင္ေျပေပမယ့္ တစ္ျခားဆရာေတြက ေရတစ္ေကာင္းတစ္ခုတည္း အတူေသာက္ဖို႕ ျငင္းဆန္တာ ခံခဲ့ရပါတယ္။
အမ္ေဘကာဟာ ၁၉၁၉ အိႏၵိယအစိုးအက္ဥပေဒေရးဆြဲေရး ေကာ္မတီေရွ႕ေမွာက္မွာ ၾကားနာေပးခဲ့ရပါတယ္။ အဲသည္ၾကားနာပြဲမွာ သူဟာ ဇာတ္နိမ့္ေတြမဲေပးခြင့္နဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး ေတာင္းဆိုတုိက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၂၀ မွာေတာ့ သူဟာ အပတ္စဥ္စာေစာင္တစ္ခုကို ထုတ္ေဝခဲ့ပါတယ္။ ဆက္လက္ၿပီး သူဟာ ဥပေဒပညာရွင္အျဖစ္ ဆက္လက္ လုပ္ကိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၂၆ ခုႏွစ္မွာ ဇာတ္နိမ့္ေခါင္းေဆာင္ သံုးေယာက္ကို ဇာတ္ျမင့္ေတြက သူတို႕ကို ပ်က္လိုပ်က္စီးျဖစ္ေအာင္လုပ္ပါတယ္ ဆိုတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြကေန ကာကြယ္ခုခံေပးႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ဘံုေဘမွာ တရား႐ံုးမွာ အလုပ္လုပ္ေနရင္းနဲ႕ ဇာတ္နိမ့္ေတြရဲ႕ ပညာေရးကို ျမွင့္တင္ေပးဖို႕ သူႀကိဳးစားခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၂၇ ခုႏွစ္မွာ ဇာတ္နိမ့္ေတြအတြက္ လွဳပ္ရွားမွဳေတြ လုပ္ဖို႕ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ပါတယ္။ ေသာက္ေရအတူေဝမွ် ေသာက္ခြင့္ရဖို႕ ဟိႏၵဴဘုရားေက်ာင္းေတြကို ဝင္ခြင့္ရဖို႕အတြက္ လူထုလွဳပ္ရွားမွဳေတြ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။
၁၉၂၅ ခုႏွစ္မွာ ဥေရာပ ဆိုင္မြန္ေကာ္မရွင္မွာ ခန္႕အပ္ခံခဲ့ရပါတယ္။ ဆိုင္မြန္ေကာ္မရွင္ အစီရင္ခံစာ ထြက္လာေတာ့ အိႏၵိယအေတာ္မ်ားမ်ားက အသိအမွတ္ မျပဳခဲ့ၾကပါဘူး။ အမ္ဘက္ကာက သူ႕ဘာသာ သီးျခား အစီရင္ခံစာတစ္ေစာင္ေရးၿပီး အနာဂတ္ အိႏၵိယ အေျခခံဥပေဒေရးဆြဲဖို႕ ေထာက္ခံတင္ျပခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၄၇ ၾသဂုတ္လမွာ အိႏၵိယႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရးရတဲ့အခါက်ေတာ့ အစိုးရက အမ္ေဘကာကို ပထမဆံုး တရားေရးဝန္ႀကီး ခန္႕အပ္ခဲ့ပါတယ္။ ၾသဂုတ္လ ၂၉ ရက္မွာ အေျခခံဥပေဒေရးဆြဲေရး ေကာ္မတီမွာ ဥကၠဌအျဖစ္ ခန္႕အပ္ခံခဲ့ရပါတယ္။
အမ္ေဘကာ ဦးေဆာင္ ေရးဆြဲခဲ့တဲ့ အေျခခံဥပေဒဟာ ျပည္သူတစ္ဦးခ်င္းစီရဲ႕ လြတ္လပ္ခြင့္ကိုကာကြယ္ေပးထားပါတယ္။ လြတ္လပ္စြာ ကိုးကြယ္ခြင့္ကို ျပဌာန္းထားၿပီး အမ်ိဳးဇာတ္ ခြဲျခားမွဳအားလံုးကို တားျမစ္ထားပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ စီးပြားေရးနဲ႕ လူမွဳေရးဆိုင္ရာ အခြင့္အေရးေတြကို ေပးထားၿပီး အလုပ္အကိုင္ေနရာေတြ ေက်ာင္းေတြ ေကာလိပ္ေတြမွာ ဇာတ္နိမ့္ေတြအတြက္ ေနရာေပးဖို႕ အခ်က္ကိုလည္း ေထာက္ခံမွဳေတြ ရခဲ့ပါတယ္။
ပါလီမန္မွာ သူတင္သြင္းတဲ့ ဟိႏၵဴဥပေဒၾကမ္း ပယ္ခ်ခံရၿပီးေနာက္မွာ အစိုးရအဖဲြ႕က ႏုတ္ထြက္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၅၂ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ေအာက္လႊတ္ေတာ္အမတ္အျဖစ္ ဝင္အေရြးခံေပမယ့္ မေအာင္ျမင္ခဲ့ပါဘူး။ သူ႕ကို အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္အျဖစ္ ခန္႕အပ္ခဲ့တာမွာ ေသသည္အထိ အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္တာဝန္ကို ထမ္းေဆာင္သြားခဲ့ပါတယ္။
အေျခခံဥပေဒ မူၾကမ္း ေရးဆြဲၿပီးသြားတဲ့အခ်ိန္မွာ အိပ္မေပ်ာ္တဲ့ေရာဂါနဲ႕ ေျခေထာက္အာ႐ံုေက်ာေတြ နာက်င္တာကို ကုသဖို႕ ဘံုေဘကို သြားခဲ့ပါတယ္။ အဲသည္မွာ ေဒါက္တာ ရွရာဒါ ကဘာ (Dr.Sharada Kabir) နဲ႕ ေတြ႕ၿပီး ၁၉၄၇ ဧၿပီလ ၁၅ ရက္ေန႕မွာ ဒုတိယအႀကိမ္ လက္ထပ္ခဲ့ပါတယ္။ အမ္ဘာကာဟာ ဆစ္ဘာသာကို ကူးေျပာင္းဖို႕ စဥ္းစားခဲ့ပါေသးတယ္။ ဆစ္ဘာသာေရး ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႕ တုိင္ပင္တဲ့အခါ သူဟာ ဒုတိယတန္းစား ဆစ္ဘာသာဝင္ အဆင့္အတန္းကို ရမယ္ဆိုတာ သိခဲ့ရၿပီး သူ႕ရဲ႕စိတ္ကူးကို စြန္႕လႊတ္လိုက္ပါတယ္။ သူဟာ သူ႕ဘဝတစ္ေလွ်ာက္လံုး ဗုဒၶဘာသာကို ေလ့လာခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၅၀ ဝန္းက်င္မွာ ဗုဒၶဘာသာကို လံုးလံုးလ်ားလ်ား အာ႐ံုစိုက္ခဲ့ၿပီး သီရိလကၤာမွာ က်င္းပတဲ့ ဗုဒၶရဟန္းေတာ္ နဲ႕ စာသင္သားမ်ား ညီလာခံကို တက္ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ သူဟာဗုဒၶဘာသာဆိုင္ရာ စာအုပ္တစ္အုပ္ကို လက္စသတ္ ေရးသားၿပီးေနာက္မွာ ဗုဒၶဘာသာကို တရားဝင္ ကူးေျပာင္းခဲ့ပါတယ္။ အမ္ေဘကာက ျမန္မာျပည္ကို ၁၉၅၄ ခုႏွစ္မွာ ႏွစ္ေခါက္ ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ ဒုတိယအေခါက္က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ က်င္းပတဲ့ ကမာၻ႕ဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ား ညီလာခံကို တက္ေရာက္ဖို႕ ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၅၅ ခုႏွစ္မွာ အိႏၵိယဗုဒၶဘာသာအသင္းကို တည္ေထာင္ခဲ့ၿပီး ၁၉၅၆ ခုႏွစ္မွာ ဗုဒၶနဲ႕ဓမၼစာအုပ္ကို ေရးသားခဲ့ပါတယ္။
၁၉၅၆ ေအာက္တိုဘာလ ၁၄ ရက္ေန႕မွာ သူ႕ကို ေထာက္ခံသူမ်ားနဲ႕အတူ နာဂပူၿမိဳ႕မွာ
သရဏဂံုသံုးပါးနဲ႕ ငါးပါးသီလ ခံယူၿပီး ဇနီးသည္နဲ႕အတူ ဗုဒၶဘာသာဝင္အျဖစ္
ခံယူခဲ့ပါတယ္။ သူ႕ကို ေထာက္ခံတဲ့ ျပည္သူ ငါးသိန္းေလာက္ကိုလည္း ဗုဒၶဘာသာကို
ကူးေျပာင္းေပးႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ အဲသလို ကူးေျပာင္းတဲ့သူေတြကို သူက ကတိသစၥာ ၂၂
ခ်က္ေပးကာ ရတနာသံုးပါးနဲ႕ ငါးပါးသီလကို ခံယူေစခဲ့ပါတယ္။ အဲသည္ေနာက္
နီေပါႏိုင္ငံ ခတၱမႏၵဴၿမိဳ႕မွာ က်င္းပတဲ့ စတုတၳအႀကိမ္ ကမာၻ႕ဗုဒၶညီလာခံကို
တက္ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ သူေရးသားေနတဲ့ ဗုဒၶနဲ႕ ကားလ္မတ္စာအုပ္ကို
လက္စမသတ္ႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။
၁၉၄၈ ခုႏွစ္ကတည္းက ေသြးခ်ိဳေရာဂါခံစားေနခဲ့ရတဲ့ အမ္ေဘကာဟာ ၁၉၅၄ ဇြန္လကေန ေအာက္တိုဘာလအထိ အိပ္ယာထဲ လဲခဲ့ၿပီး မ်က္စိလည္း ကြယ္ခဲ့ရပါတယ္။ သူ႕ရဲ႕ေနာက္ဆံုးစာအုပ္ ဗုဒၶနဲ႕ဓမၼကို လက္စသတ္ၿပီး သံုးရက္အၾကာ ၁၉၅၆ ဒီဇင္ဘာလ ၆ ရက္ေန႕မွာ ေဒလီၿမိဳ႕ရွိ အိမ္မွာ ကြယ္လြန္ခဲ့ပါတယ္။
သူ႕ကို ဗုဒၶဘာသာ ဓေလ့ထံုးတမ္းနဲ႕ သၿဂိဳဟ္ခဲ့ၿပီး လူေပါင္းသိန္းနဲ႕ခ်ီၿပီး လိုက္ပါပို႕ေဆာင္ေပးခဲ့ပါတယ္။ အဲသည္ အသုဘပို႕ေဆာင္တဲ့သူေတြကလည္း ဗုဒၶဘာသာကို ကူးေျပာင္းခဲ့ၾကပါတယ္။
ေဒလီၿမိဳ႕ အလီပူလမ္း အမွတ္ ၂၆ အမ္ေဘကာရဲ႕အိမ္မွာ သူ႕အထိမ္းအမွတ္လုပ္ထားပါတယ္။ သူရဲ႕ေမြးေန႕ကို အမ်ားျပည္သူ ႐ံုးပိတ္ရက္အျဖစ္ သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ သူရဲ႕ေမြးေန႕နဲ႕ ေသဆံုးတဲ့ေန႕ေတြေရာက္ရင္ လူေပါင္းသန္းဝက္ေလာက္ စုေဝးၾကၿပီး မြမ္ဘိုင္းၿမိဳ႕က အမ္ေဘကာအထိမ္းအမွတ္ေနရာမွာ သူ႕ကို ဂါရဝျပဳၾကပါတယ္။ စာအုပ္ဆုိင္ေတြလည္း ဖြင့္လွစ္ေရာင္းခ်ၾကပါတယ္။ သူ႕ေနာက္လိုက္ေတြကို သူေဟာတဲ့ တရားကေတာ့
"ပညာသင္ၾက စုစည္းညီညြတ္ၾက အခြင့္အေရးအတြက္ တိုက္ပြဲဝင္ၾက" ျဖစ္ပါတယ္။
.jpg)
