ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ သက္တမ္း ဘယ္ေလာက္လဲ

  ဒီေဆာင္းပါးမွာ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ရဲ႕ သက္တမ္းသတ္မွတ္ခ်က္ဆိုင္ရာ ဒြိိဟျဖစ္စရာ ေမးခြန္းတစ္ခ်ိဳ႕ကို တင္ျပသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ၊ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရအဖြဲ႕ဥပေဒနဲ႕ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ ဥပေဒမ်ားထဲက စိတ္၀င္စားစရာေကာင္းတဲ့ အခ်က္အလက္တစ္ခ်ိဳ႕ကို ကိုးကားတင္ျပသြားပါမယ္။ 

၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒ

ကၽြန္ေတာ္တို႕ ႀကိဳက္သည္ျဖစ္ေစ မႀကိဳက္သည္ျဖစ္ေစ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီေရးဟာ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအရ လမ္းပြင့္လာခဲ့တာျဖစ္ၿပီး ဒီကေန႕လို အတိုက္အခံပါတီက လႊတ္ေတာ္ကို အလံုးအရင္းနဲ႕ သိမ္းပိုက္နိုင္ေလာက္ေအာင္ အခြင့္အေရးရခဲ့လည္း ဒီအေျခခံဥပေဒေၾကာင့္သာ ျဖစ္ပါတယ္။ အေျခခံဥပေဒ အခန္း ၉ ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ျခင္း အခန္း ပုဒ္မ ၃၉၈ မွာ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ဖြဲ႕စည္းျခင္း နဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး ျပဌာန္းထားတာ ရွိပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတက အမည္စာရင္း တင္သြင္းၿပီး ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ရဲ႕ အတည္ျပဳခ်က္နဲ႕ ခန္႕အပ္ရတဲ့ အျခားေသာ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ အဖြဲ႕အစည္း၀င္ေတြနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး သက္တမ္းကန္႕သတ္ခ်က္ကို အတိအလင္း ျပဌာန္းထားေပမယ့္ ျပည္ေထာင္စုု ေရြးေကာက္ပြဲေက္ာမရွင္ ဥကၠဌနဲ႕ အဖြဲ႕၀င္ေတြရဲ႕ ရာထူးသက္တမ္းကိုေတာ့ အေျခခံဥပေဒမွာ ေဖာ္ျပထားျခင္း မရွိပါဘူး။ ဥပမာအားျဖင့္ သမၼတနဲ႕ဒုသမၼတမ်ားသက္တမ္းကို ငါးႏွစ္ သတ္မွတ္ထားတာ (ပုဒ္မ ၆၁)၊ လႊတ္ေတာ္ေတြရဲ႕သက္တမ္းကို ငါးႏွစ္သတ္မွတ္ထားတာ (ပုဒ္မ ၁၁၉၊ ၁၅၁၊ ၁၆၈)၊ သမၼတသက္တမ္းထက္ေက်ာ္လြန္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခြင့္ရွိတဲ့ ျပည္ေထာင္စုတရားလႊတ္ေတာ္ တရားသူႀကီးခ်ဳပ္နဲ႕ တရားသူႀကီးမ်ား သက္တမ္းအျဖစ္ အသက္ ၇၀ ထိ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခြင့္ေပးထားတာ (ပုဒ္မ ၃၀၃) စသည္ျဖင့္ အတိအက် ျပဌာန္းထားေပမယ့္ ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ ဥကၠဌနဲ႕အဖြဲ႕၀င္မ်ားရဲ႕ သက္တမ္းနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး ပုဒ္မ ၃၉၈ (ခ)(၁) မွာ အသက္ ၅၀ ႏွစ္ျပည့္ၿပီးသူျဖစ္ရမည္ ဆိုတဲ့ တစ္ခ်က္ကလြဲၿပီး ေဖာ္ျပထားတာ မေတြ႕ရပါဘူး။ 

အေျခခံဥပေဒကို ေရးဆြဲၾကစဥ္အခါတုန္းက ေရးဆြဲခဲ့တဲ့သူေတြဟာ ေကာ္မရွင္သက္တမ္းနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး မေဖာ္ျပမိဘဲ က်န္ခဲ့သလား။ ဒါမွမဟုတ္ သက္တမ္းကို တမင္တကာ မေဖာ္ျပဘဲ ထားခဲ့သလား ဆိုတာ စဥ္းစားစရာ ေကာင္းပါတယ္။ အခ်ိန္ယူေရးဆြဲခဲ့တဲ့ အေျခခံဥပေဒမွာ က်န္ခဲ့တယ္ဆိုတာေတာ့ ျဖစ္ႏိုင္ေခ် မရွိသေလာက္ နည္းပါတယ္။ တကယ္လို႕ တမင္တကာ မေဖာ္ျပဘဲ ထားခဲ့တာဆိုရင္ေတာ့ ေကာ္မရွင္ဥကၠဌနဲ႕ အဖြဲ႕၀င္ေတြဟာ သက္တမ္းအကန္႕အသတ္မရွိ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခြင့္ရွိတဲ့ သေဘာ သက္ေရာက္ေနသလား ဆိုတာလည္း ေစ့ငုၾကည့္မိပါတယ္။ ဒါလည္း မျဖစ္ႏိုင္စရာေတာ့ မရွိပါဘူး။ ဘာလို႕လဲဆိုေတာ့ အေမရိကန္မွာဆိုရင္ ဖယ္ဒရယ္တရားရံုးခ်ဳပ္ တရားသူႀကီးခ်ဳပ္နဲ႕ တရားသူႀကီးေတြကို ရာသက္ပန္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခြင့္ေပးထားတာ ရွိေနပါတယ္။ 

ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ဥကၠဌနဲ႕ အဖြဲ႕၀င္ေတြရဲ႕ သက္တမ္းကို အေျခခံဥပေဒထဲမွာ ေဖာ္ျပျခင္း မျပဳတာဟာ ရာသက္ပန္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခြင့္ ျပဳထားတာမ်ားလား ဆိုတဲ့ ယူဆခ်က္ကို ပိုမိုခိုင္မာေစတဲ့ အခ်က္တစ္ခုကို ဆက္လက္တင္ျပပါ့မယ္။

ျပည္ေထာင္စုအစိုးရအဖြဲ႕ဥပေဒ

ႏိုင္ငံေတာ္ေအးခ်မ္းသာယာေရးႏွင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးေကာင္စီဟာ အသစ္ေပၚေပါက္လာမယ့္ လႊတ္ေတာ္ အစိုးရနဲ႕ တရားစီရင္ေရးက႑တို႕အတြက္ ဥပေဒေတြ အဆင္သင့္ ျပဌာန္းေပးသြားခဲ့တာရွိပါတယ္။ အဲဒီထဲမွာ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရအဖြဲ႕ဥပေဒဆိုတာလည္း တစ္ခုအပါအ၀င္ျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရအဖြဲ႕ဥပေဒဟာ နယကအစိုးရရဲ႕ ဥပေဒ အမွတ္ ၁၅/၂၀၁၀ ျဖစ္ၿပီး ၿပီးခဲ့တဲ့ ပထမအႀကိမ္ လႊတ္ေတာ္သက္တမ္းအတြင္း ျပင္ဆင္ျခင္း ပယ္ဖ်က္ျခင္း အသစ္ေရးဆြဲျခင္း မရွိဘဲ ဆိုခဲ့ပါ ဥပေဒကိုသာ က်င့္သံုးခဲ့တာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ဆိုခဲ့ပါ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရအဖြဲ႕ဥပေဒ ပုဒ္မ ၇၈ မွာ "ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ပုဂၢိဳလ္မ်ား၏ လစ္လပ္ရာထူးေနရာတြင္ ျဖည့္စြက္ခန္႕ထားျခင္း" ဆိုင္ရာ ျပဌာန္းခ်က္မ်ားကို ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ပုဒ္မ ၇၈ အရ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးဦး လစ္လပ္သြားလို႕ သမၼတက အစားထိုးျပန္ခန္႕ရတယ္ဆိုရင္ ေနာက္ထပ္ခန္႕အပ္ခံရသူရဲ႕ ရာထူးသက္တမ္းက သမၼတရဲ႕ က်န္ရွိတဲ့သက္တမ္းအတြက္သာ ျဖစ္ေစရမည္ ဆိုေပမယ့္ ခၽြင္းခ်က္အေနနဲ႕ ျပည္ေထာင္စုတရားသူႀကီးခ်ဳပ္နဲ႕တရားသူႀကီးမ်ား၊ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ ဥကၠဌနဲ႕ အဖြဲ႕၀င္မ်ား မပါဘူးလို႕ ဆိုထားပါတယ္။ 

အထက္ေဖာ္ျပပါ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရအဖြဲ႕ဥပေဒ ပုဒ္မ ၇၈ အရ ဆိုရင္ ျပည္ေထာင္စုတရားသူႀကီးခ်ဳပ္နဲ႕တရားသူႀကီးမ်ား၊ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ဥကၠဌနဲ႕ အဖြဲ႕၀င္မ်ားရဲ႕ ရာထူးသက္တမ္းဟာ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ ရာထူးသက္တမ္းထက္ေက်ာ္လြန္ခြင့္ရွိေနတာကို ေတြ႕ရမွာပါ။ အေျခခံဥပေဒ ပုဒ္မ ၃၀၃ အရ တရားသူႀကီးခ်ဳပ္နဲ႕တရားသူႀကီးမ်ားကို အသက္ ၇၀ အထိ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခြင့္ရွိေၾကာင္း အတိအလင္း ျပဌာန္းထားတာမို႕လို႕ အျငင္းပြားဖြယ္ မရွိေပမယ့္ အသက္ဘယ္ေရြ႕ဘယ္မွ်အထိ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခြင့္ရွိိေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားျခင္း မရွိတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ဥကၠဌနဲ႕ အဖြဲ႕၀င္ေတြရဲ႕ ရာထူးသက္တမ္းကို အကန္႕အသတ္မရွိ ခြင့္ျပဳထားသလားဆိုတဲ့ယူဆခ်က္ကို အထက္ပါ ပုဒ္မ ၇၈ ျပဌာန္းခ်က္က အားျဖည့္ေပးထားပါတယ္။ ဒါနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ဥပေဒေတြမွာ ဘယ္လို ျပဌာန္းထားသလဲ ဆက္ေလ့လာၾကည့္ပါတယ္။

ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ဥပေဒမ်ား

၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒအရ ေပၚေပါက္လာမယ့္ အစိုးရအတြက္ ပထမဆံုး ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေက္ာမရွင္ ဥပေဒကို နယက အစိုးရက ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ မတ္လ ၈ ရက္ေန႕မွာ ဥပေဒအမွတ္ ၁/၂၀၁၀ အျဖစ္ ျပဌာန္းခဲ့ပါတယ္။ အဆိုပါ ဥပေဒဟာ အေျခခံဥပေဒထဲက ေကာ္မရွင္ဆိုင္ရာ ျပဌာန္းခ်က္ေတြကို ထပ္တူနီးပါး ျပန္ကူးေရးထားတဲ့ သေဘာေလာက္သာ ရွိတာမို႕ အေျခခံဥပေဒမွာ မပါခဲ့တဲ့ ေကာ္မရွင္သက္တမ္းနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့လည္း ဘာမွ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပခဲ့ျခင္း မရွိပါဘူး။ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ ေပၚေပါက္လာတဲ့အခါ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ဥပေဒကို ျပင္ဆင္တဲ့ ဥပေဒအမွတ္ ၆/၂၀၁၁ ကို ၂၀၁၁ ေအာက္တိုဘာလ ၅ ရက္ေန႕မွာ ျပဌာန္းခဲ့ပါတယ္။ ျပင္ဆင္ခ်က္ဥပေဒမွာေတာ့ ေကာ္မရွင္သက္တမ္းနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး စာတစ္ပိုဒ္ ပါ၀င္လာတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ဥပေဒအမွတ္ ၆/၂၀၁၁၊ ပုဒ္မ ၆ အစားထိုးအပိုဒ္မွာ လစ္လပ္လို႕ ခန္႕အပ္ခံရသူေတြရဲ႕သက္တမ္းဟာ ေကာ္မရွင္ရဲ႕ က်န္ရွိတဲ့သက္တမ္းအတြက္သာ ျဖစ္သည္ လို႕ ေရးသားျပဌာန္းခဲ့ပါတယ္။ မူလ အေျခခံဥပေဒမွာ မပါခဲ့တဲ့ "သက္တမ္း"

ဆိုတဲ့ စကားရပ္ကို စတင္ေဖာ္ျပခဲ့ေပမယ့္ အဓိပၸာယ္ ေသြဖည္သြားတဲ့သေဘာကို မေတြ႕ရေသးပါဘူး။ 

ဒါေပမယ့္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ မတ္လ ၁၉ ရက္မွာေတာ့ နယက အစိုးရက ျပဌာန္းခဲ့တဲ့ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ ဥပေဒကို ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ဥပေဒအမွတ္ ၃/၂၀၁၂ နဲ႕ ပယ္ဖ်က္ အစားထိုးခဲ့ပါတယ္။ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္က အသစ္ျပဌာန္းလိုက္တဲ့ ေကာ္မရွင္ဥပေဒ အခန္း ၃ ပုဒ္မ ၆ မွာေတာ့ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ရဲ႕ သက္တမ္းဟာ သမၼတရာထူးသက္တမ္းနဲ႕ အညီျဖစ္သည္ဆိုၿပီး အတိအလင္း ထည့္သြင္းေဖာ္ျပလာခဲ့ပါတယ္။ ထပ္မံၿပီးေတာ့လည္း ျပင္ဆင္ခ်က္ ဥပေဒ ၄၀/၂၀၁၅ မွာ ေကာ္မရွင္အဖြဲ႕ခြဲအဆင့္ဆင့္၏ ရာထူးသက္တမ္းဆိုၿပီး အခန္း ၇ ပုဒ္မ ၂၀ အျဖစ္ ျဖည့္စြက္ျပဌာန္းခဲ့ျပန္ပါတယ္။ 

ေနာက္ထပ္ တင္ျပလိုတဲ့ထူးျခားခ်က္ တစ္ခ်က္ကေတာ့ အေျခခံဥပေဒ ပုဒ္မ ၄၀၀ အရ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ဥကၠဌနဲ႕ အဖြဲ႕၀င္ေတြကို ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ တစ္ဦးတည္းကသာ စြပ္စြဲျပစ္တင္ခြင့္ ျပဳထားတာျဖစ္ပါတယ္။ တရားေရးမ႑ိဳင္ရဲ႕ အေခါင္အခ်ဳပ္ ျပည္ေထာင္စုတရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္ တရားသူႀကီးခ်ဳပ္နဲ႕ တရားသူႀကီးေတြကိုေတာင္ လႊတ္ေတာ္က စြပ္စြဲျပစ္တင္ႏိုင္ေပမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ဥကၠဌနဲ႕ အဖြဲ႕၀င္ေတြကို စြပ္စြဲျပစ္တင္ခြင့္ကို သမၼတတစ္ဦးတည္းထံမွာသာ အပ္ႏွင္းထားတာလည္း ထူးျခားတယ္လို႕ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ 

ကြဲလြဲခ်က္မ်ား

အေျခခံဥပေဒမွာ ေရးသားေဖာ္ျပထားျခင္းမရွိတဲ့ ေကာ္မရွင္ရဲ႕သက္တမ္းဟာ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရအဖြဲ႕ဥပေဒအရ သမၼတသက္တမ္းထက္ ေက်ာ္လြန္ခြင့္ရွိေနတယ္ဆိုတာ ထင္ရွားေနပါတယ္။ တစ္ခါ အေျခခံဥပေဒမွာ ေဖာ္ျပထားျခင္းမရွိတဲ့ သက္တမ္းကို ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္က ျပဳတဲ့ ဥပေဒတစ္ခုက ေဖာ္ျပကန္႕သတ္ပိုင္ခြင့္ရွိမရွိ ဆိုတာလည္း ေမးခြန္းထုတ္စရာ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အေျခခံဥပေဒတစ္ခုတည္းေအာက္က ဥပေဒႏွစ္ခုမွာ အႏွစ္သာရ ကြဲလြဲခ်က္ ရွိေနတာကလည္း ျဖစ္သင့္မသင့္ ေ၀ဖန္ပိုင္းျခားဖို႕ လိုအပ္မယ္ထင္ပါတယ္။ ဒီေဆာင္းပါးဟာ ကၽြန္ေတာ့္ရဲ႕ ထင္ျမင္ယူဆခ်က္သာျဖစ္ၿပီး ဥပေဒမ်ားကို အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုဖို႕ကေတာ့ အေျခခံဥပေဒခံုရံုးမွာသာ အာဏာရွိတယ္ဆိုတာလည္း သတိျပဳၾကဖို႕ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီေဆာင္းပါးမွာ ေရးသားထားတာေတြဟာ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့အေျခအေနေတြကုိ ႀကိဳက္ျခင္း မႀကိဳက္ျခင္းဆိုတာထက္ အေျခခံဥပေဒ နဲ႕ ကုိက္ညီျခင္းရွိိမရွိဆိုတဲ့ ရွဳေထာင့္ကေန ေ၀ဖန္သံုးသပ္ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီစနစ္ ရွင္သန္ခိုင္မာဖို႕ရာအတြက္ အေရးပါတဲ့ အင္စတီက်ဴးရွင္းတစ္ခုျဖစ္တဲ့ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ သက္တမ္းနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး  သင့္မသင့္ ရာမရာ ကို ေ၀ဖန္ပိုင္းျခားၾကဖို႕ နဲ႕ ဖေနာင့္ကိုျဖတ္မလား ဖိနပ္ကို ခ်ဲ႕မလား ဆိုတာကို စဥ္းစားဆံုးျဖတ္ၾကဖို႕ကေတာ့ ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္ထဲက အမတ္မင္းတို႕ရဲ႕ အေျမာ္အျမင္ေပၚ လံုးလံုးမူတည္လ်က္ ရွိေနပါေၾကာင္း မီးေမာင္းထိုး တင္ျပလိုက္ရပါတယ္။

-----------------------------------------

၂၄ ေဖေဖၚ၀ါရီလ ၂၀၁၆ ရက္ေန႕ထုတ္ The Voice Daily သတင္းစာ စာမ်က္ႏွာ ၁၄ တြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ ေဆာင္းပါး ျဖစ္ပါသည္။

ေအာက္ပါလင့္တြင္ ရယူႏိုင္ပါသည္။

https://drive.google.com/file/d/0B--t85AlezzcYU5mUUV0YmZaWEk/view?usp=sharing