စလယ်ဝင်ဖင်မမည်းခင်

. . . ဒန့်ကျွဲပင် ပုခက်ဆင်တဲ့ခေတ်ရောက်ရင် စလယ်ဝင် ဖင်မမည်းခင်က ကွဲကြတဲ့ဖြစ်အင် ဘာညာ ဆိုတာ ကြားဖူးကြမှာပေါ့။ အဲသည်စကားက ချက်ချင်းကြီးဆို နားလည်ဖို့ နည်းနည်းခက်မယ်ထင်တယ်။ ဒန့်ကျွဲပင်ကို သိတယ်ထားအုံးတော့ စလယ်ဝင်ဖင်မမည်းခင် ဆိုတာကတော့ နည်းနည်းလေး သိဖို့ အလှမ်းဝေးတန်ကောင်းရဲ့
.
. . . ဒန့်ကျွဲပင်ဆိုတာ ကိုယ်တွေအရပ်မှာတော့ ပေါပါတယ်။ အပင်မြင့်လှ ခါးလယ်ပေါင်လယ်လောက်ပေါ့။ အဲသည်အပင်မှာတဲ့ ပုခက်ဆင်ကြတဲ့ ခေတ်ကိုရောက်ရင်တဲ့။ အင်း အဲသည်အပင်မှာ တကယ်တော့ ပုခက်ဆင်ဖို့ မပြောနဲ့ ခြေထောက်နဲ့ နင်းရင်တောင် မြေပေါ်လဲသွားလောက်တဲ့အပင်၊ ဆိုလိုတာကတော့ဗျာ ငယ်ငယ်ရွယ်ရွယ်နဲ့ အိမ်ထောင်သားမွေးပြုတဲ့ခေတ်ရောက်ရင်ပေါ့၊ ဒါကတစ်ပိုင်း
.
. . . နောက်တစ်ပိုင်းဖြစ်တဲ့ စလယ်ဝင်ဖင်မမည်း ဆိုတဲ့စကားမှာ စလယ်ဝင် ဆိုတာ ဘာလဲ သိဖို့လိုလာတယ်။ စလယ်ကိုသိဖို့ဆို မြန်မာ့ရိုးရာ အခြင်အတွယ်တွေကို သိဖို့ပါပဲ။ ကိုယ်တွေဆီမှာ တွယ်ကျယ်တာက နို့ဆီဗူး ရှစ်လုံး တစ်ပြည် လေးပြည်တစ်စိတ်ဆိုတာပဲ သိတာ၊ ဒါနဲ့ နို့ဆီဗူးမပေါ်ခင်က မြန်မာတွေ အခြင်အတွယ်က ဘယ်လိုရှိခဲ့တုန်း၊ နို့ဆီတစ်ဗူးက မြန်မာ့အခြင်အတွယ်နဲ့ဆို ဘယ်လောက်အတိုင်းအတာရှိသတုံး
.
. . . မြန်မာ့အတိုင်းအတာမှာ လမြူ၊ လမျက်၊ လမယ်၊ စလယ်၊ ခွက်၊ ပြည်၊ စိတ်၊ ခွဲ၊ တောင်း ဆိုပြီး ရှိတယ်။ အသေးငယ်ဆုံး အခြင်အတွယ်ဖြစ်တဲ့ တစ်လမြူဟာ ခုခေတ်အကြမ်းပန်းကန်တစ်လုံးစာလောက်လို့ အကြမ်းဖျင်း ခန့်မှန်းလို့ရတယ်။ အတိအကျဆိုရင်တော့ ၇၉.၉၁၁၈ မီလီလီတာ ရှိသတဲ့။ အဆင့်ဆင့် အခြင်အတွယ်တွေကို ပြောရရင် နှစ်လမြူ = တစ်လမျက်၊ နှစ်လမျက် = တစ်လမယ်၊ နှစ်လမယ် = တစ်စလယ်၊ နှစ်စလယ် = တစ်ခွက်၊ နှစ်ခွက် = တစ်ပြည်၊ လေးပြည် = တစ်စိတ်၊ နှစ်စိတ် = တစ်ခွဲ၊ နှစ်ခွဲ = တစ်တင်း ဆိုပြီး မှတ်လို့ရတယ်။
.
. . . ဆိုတော့ကာ ခုခေတ်အသုံး နို့ဆီဗူးတစ်လုံးဟာ ရိုးရာအခေါ် တစ်လမယ် နဲ့ ညီပြီး၊ အထက်က စကားထဲမှာပါတဲ့ စလယ်ဝင်ဆိုတာ ဆန်နို့ဆီဗူး နှစ်လုံးချက်ဝင်တဲ့ ထမင်းအိုးကို ဆိုလိုတာပါတဲ့။ ဖင်မည်းတယ်ဆိုတာက ရှေးတုန်းကတော့ ထမင်းကို မြေအိုးနဲ့ချက်၊ ကိုယ်တွေငယ်တုန်းက ဒန်အိုးနဲ့ ချက်ကြတဲ့ခေတ်၊ အောက်က ထင်းမီးနဲ့ ချက်ကြတဲ့ခေတ် ဆိုတော့ ထမင်းအိုးဟင်းအိုးတွေက တစ်ခါလောက် မီးဖိုပေါ်ရောက်တာနဲ့ ဖင်မည်းတာပါပဲ။
.
. . . အဓိပ္ပာယ်ကတော့ ငယ်ငယ်ရွယ်ရွယ်နဲ့ အိမ်ထောင်သားမွေးခေတ်ကို ရောက်ကြရင် ဆန်နို့ဆီဗူးနှစ်လုံးချက်အိုး ဖင်တောင်မမည်းသေးခင် ကွဲကြပြုကြဖြစ်ကြလိမ့်မယ်ဆိုတဲ့ ရှေးလူကြီးတွေက ခေတ်လူငယ်တွေကို အထင်သေးအမြင်သေး ဆိုလေ့ရှိခဲ့တဲ့ စကားလို့ပဲ ကိုယ်ကတော့ မြင်မိတယ်
.
. . . ဒီစကားက ဘယ်ခေတ်လောက်ကို မှန်းပြီး ပြောခဲ့တဲ့ စကားလဲ မသိပေမယ့် ကိုယ်မြင်နေရတာတော့ ခေတ်ကြီးက တိုးတက်လေလေ လူငယ်တွေက အိမ်ထောင်သားမွေး နောက်ကျလေလေ၊ ပညာတွေတတ် ပိုက်ဆံတွေ ရာထူးရာခံတွေရှိလေလေ အိမ်ထောင်ပြုတာ နောက်ကျလေလေပဲ၊ ကျနော်ပြောတာ မယုံရင် ကိုယ့်ပတ်ဝန်းကျင်ကို ဆန်းစစ်ကြည့်၊ တကယ်လို့ ဒန့်ကျွဲပင်တွေမှာ တကယ်ပုခက်ဆင်ကြတဲ့ ခေတ်ကို ရောက်တယ်ဆိုရင်တောင် စလယ်ဝင်အိုး ဖင်မည်းဖို့ နေနေသာသာ ထမင်းကို ပေါင်းအိုးနဲ့ ချက်ကြလို့ ပြည်ဝင်အိုးတောင် နှစ်ပေါက်အောင်ချက် ဖင်မမည်းဘူးရယ်
.
. . . ပန်းပွင့်လေးကို မြန်မာ့ရိုးရာ အခြင်အတွယ်တွေ သင်ပေးရင်း တွေးမိတွေးရာ
.
ဗိုလ်ကောင်း
၂၄ ဩဂုတ် ၂၀၂၁
.
မှတ်ချက်။ ဒန့်ကျွဲပင် အရွက်ကို ရေနွေးဖျောသုပ်စားလို့ရလို့ မိုးကျလက်ဖက်လို့လည်း ခေါ်ကြသတဲ့။ အင်္ဂလိပ်လိုက Senna tora လို့ခေါ်တယ်။
Photo Credit: https://5.imimg.com/.../MY.../cassia-tora-seed-500x500.jpg